اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2950
سوره شصت و نهم قرآن
سوره حاقه
(سوره شصت و نهم قرآن)
(شصت و نهمين سوره قرآن)
«حاقّه» يعنى آنچه سزاوار و مسلم و حق است. حاقّه يکى از نامهاى قيامت
است که قاطع، کوبنده، حتمى و بىکمترين ترديد است و اساساً خود قيامت حق است و بدون
معاد، زندگى و آفرينش و حيات، پوچ و لغو خواهد بود. اين کلمه در سه آيه اول سوره تکرار
شده و به همين مناسبت به عنوان نام سوره برگزيده شده است.
اين سوره مساله حاقه يعنى قيامت را به ياد مىآورد، در اينجا
قيامت را حاقه ناميده، در جاى ديگر قارعه و واقعه خوانده است، و در اين آيات سخن را
در سه فراز سوق داده، در فصلى به طور اجمال سرانجام امتهايى را ذكر مىكند كه منكر
قيامت بودند، و خداى تعالى آنان را به اخذ رابيه (عقوبتى شديد) بگرفت.
و در فصلى اوصاف حاقه را بيان مىكند، و اينكه در آن روز مردم دو گروهند، يكى اصحاب
يمين، و يكى اصحاب شمال، يكى اهل سعادت و ديگرى اهل شقاوت. و در فصل سوم در راستى و
درستى خبرها و سخنان قرآن تاكيد نموده، آنها را حق اليقين معرفى مىكند. در مواردي
به امتهاى گذشته و وحى و نبوت نيز پرداخته است. در روايات آمده است که اين سوره درباره
امير مومنان على (ع) نازل شده است؛ زيرا او هم حقى بود که تکذيبکنندگان و مخالفينى
داشت.
ويژگيهاى سوره حاقه:
1. سوره حاقه 52 آيه به عدد کوفى و حجازي، 51 آيه به عدد بصرى و شامى،
256 يا 261 کلمه و 1084 يا 1133 حرف دارد.
2. در ترتيب نزول، هفتاد و هشتمين و در مصحف شريف شصت و نهمين سوره است
که پس از سوره ملک و پيش از سوره معارج نازل شد.
3. مکى است.
4. از نظر کميت از سُوَر مفصّل و از گروه طوال آن است که بخشى از يک حزب
قرآن را تشکيل مىدهد.
5. گفتهاند تمام آيات اين سوره محکم و در آن نسخى رخ نداده است.
نام ديگر اين سوره «سلسله» برگرفته از آيه 32 اين سوره است.
مطالب مهم سوره حاقه:
1. حقّانيّت و حتميّت روز قيامت و نشانههاى وقوع آن؛
2. تقسيم انسانها در قيامت به اصحاب يمين و اصحاب شمال؛
3. عظمت قرآن و مصونيت آن از آميختگى با کلام بشر.
[1]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان
في تفسير القرآن;جلد19;صفحه 391
[2]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 478
[3]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
588
[4]هاشم زاده هريسي ، هاشم ، 1317 -;شناخت
سوره هاى قرآن;صفحه 466
[5]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (41-43)
[6]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه
316
[7]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[8]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد24;صفحه
431
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2950