اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2936
سوره سي و يكم
قرآن
سوره لقمان
(سوره سي و يكم
قرآن)
(سى و يکمين
سوره قرآن)
نام لقمان حکيم
دو بار در اين سوره آمده و در آيات12تا20 موعظههاى حکيمانهاى از او به
پسرش را بيان کرده است و همين امر سبب نامگذاري آن به لقمان است. در مجموع،
اين سوره پيام توحيد، حکمت، معرفت و معاد را بيان، و فطرت بشر را مورد خطاب قرار ميهد.
غرض اين سوره ـ به طورى كه آغاز و انجام آن، و نيز
سياق تمامى آيات آن اشاره مىكند ـ دعوت به توحيد و ايقان و ايمان به معاد، و عمل به
كليات شرايع دين است. از ابتداى سوره پيداست كه در باره بعضى از مشركان نازل شده، كه
مردم را از راه خدا و شنيدن قرآن، به وسيله تبليغاتى دروغ جلوگيرى نموده، مىخواستند
مساله خدا و دين را از ياد مردم ببرند، اتفاقا روايت وارده در تفسير آيه وَ مِنَ
النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ... نيز همين را تاييد ميکند. پس
اين سوره نازل شد تا اصول عقايد و كليات شرايع حق را بيان نمايد، و در برابر احاديث
سرگرم كننده آنان مقدارى از داستان لقمان و مواعظش را ايراد كرده است.
گفته شده: اين
سوره ـ به شهادت سياقى كه آيات آن دارد ـ در مكه نازل شده؛ يكى از آيات بر جسته آن
آيه ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ
هُوَ الْباطِلُ... است.
ويژگيهاى سوره
لقمان:
1. داراى 34
آيه به عدد حجازى و 33 آيه به عدد ديگر مکتبهاى تفسيرى (عدد اخير مشهور و صحيحتر
است) ، 542 يا 548 کلمه و 2110 يا 2171 حرف است.
2. در ترتيب
نزول، پنجاه و هفتمين و در ترتيب قرآن کريم سى و يکمين سوره است.
3. پس از سوره
صافات و پيش از سوره سبأ در مکه نازل شد؛ مگر آيات 27 و 29 که مدنى است.
4. از نظر کمّيت،
از سورههاى مثانى و مقدارى کمتر از يک حزب قرآن است.
5. هفدهمين سورهاى
است که با حروف مقطعه آغاز شد.
6. گفتهاند
آيه 23 آن نسخ شده است.
مطالب سوره لقمان:
1. عظمت و هدايتگرى
قرآن براى مؤمنان؛
2. نشانههاى
خدا در آفرينش؛
3. سخنان حکيمانه
لقمان؛
4. معاد و احوال
قيامت.
[1]سخاوي ، علي
بن محمد ، 558-643ق.;جمال القراء و كمال الاقراء;جلد1;صفحه 452
[2]طباطبايي ، محمد
حسين ، 1281 - 1360;الميزان في تفسير القرآن;جلد16;صفحه 209
[3]زركشي ، محمد
بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[4]راميار ، محمود
، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه 585
[5]جمعي از محققان;علوم
القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه 316
[6]سيوطي ، عبد
الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (41-43)
[7]مكارم شيرازي
، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد17;صفحه 5
[8]هاشم زاده هريسي
، هاشم ، 1317 -;شناخت سوره هاى قرآن;صفحه 293
[9]فيروز آبادي
، محمد بن يعقوب ، 729 - 817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه
370
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2936