responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2857

سوره چهل و دوم قرآن

سوره شورى

(سوره چهل و دوم قرآن)

(چهل و دومين سوره قرآن)

در آيه 38 اين سوره، اصل اجتماعى شورا در امور اجرايي، از صفات مؤمنانى بيان شده است که اهل تقوا، نماز، انفاق و هميارى هنگام ستمديدگى هستند. محور اين سوره، وحى و محتواى پيام‌هاى آن است. برخى از نشانه‌هاى خدا و نيز نتايج اعمال و راه مستقيم الهى در اين سوره بيان شده و مسلمانان را به مشورت در امور فردى و اجتماعى دعوت کرده است؛ به همين مناسبت نام «شورى» براى سوره برگزيده شده است. «حم عسق» که در آغاز سوره آمده، نام ديگر آن است.

اين سوره پيرامون مساله وحى سخن مى‌گويد كه خود نوعى تكلم از ناحيه خداى سبحان با انبياء و رسل او است. هم چنان كه در آغاز مى‌فرمايد كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ... و در آخر هم مى‌فرمايد وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً- تا آخر سوره. و نيز در بين سوره هم چند نوبت سخن از وحى مى‌آورد، يك جا مى‌فرمايد: وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ قُرْآناً عَرَبِيًّا... جايى ديگر مى‌فرمايد: شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً... و نيز مى‌فرمايد: اللَّهُ الَّذِي أَنْزَلَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ وَ الْمِيزانَ... و همچنين چند نوبت در سوره سخن از رزق به ميان آورده چون وحى خود رزقى است براى انبياء.

بنا بر اين مساله وحى موضوعى است كه در اين سوره محور كلام قرار گرفته. و اما مطالب ديگر از قبيل آيات توحيد و صفات مؤمنين و كفار، و سرانجامى كه هر يك از اين دو فريق دارند، و بازگشتشان به خداى سبحان در روز قيامت، از باب الكلام يجر الكلام (حرف، حرف مى‌آورد) مى‌باشد، و منظور اولى سوره نيست.

گفته شده: اين سوره در مكه نازل شده- مگر چند آيه آن كه استثناء شده است، و آن آيه وَ الَّذِينَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ تا آخر سه آيه، و يكى هم آيه قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‌ تا آخر چهار آيه است‌.

ويژگي‌هاى سوره شورى:

1. اين سوره 53 آيه به عدد کوفى، 50 آيه به عدد ديگر مکتب‌هاى تفسيرى، 56 آيه طبق قول فراء، 860 يا 866 کلمه و 3521 يا 3588 حرف دارد.

2. در ترتيب نزول، شصت و دومين، و در قرآن کريم چهل و دومين سوره است.

3. پس از سوره فصّلت و پيش از سوره زخرف در مکه نازل شد؛ به‌جز آيات 23، 24، 25 و 27 که مدنى و مشتمل بر آيه مؤدت است.

4. از سور مثانى و کمى بيشتر از يک حزب است.

5. بيست و سومين سوره‌ از سوره‌هاى مقطّعات است و با حروف مقطعه «حم عسق» آغاز شده و سومين سوره از سُوَر حواميم يا ميمات است.

6. گفته‌اند هشت آيه منسوخ دارد.

مطالب سوره شورى:

1. نزول قرآن و آثار هدايتى آن؛

2. مودّت ذى‌القربى به عنوان پاداش نبوت؛

3. ادلّه توحيد و صفات الهي؛

4. وحدت اديان آسمانى و يگانگى اصول آيينى تمام پيامبران (ع) ؛

5. معاد، تقسيم انسان‌ها به دو گروه بهشتى و جهنمى و سرنوشت آنان در رستاخيز؛

6. صفات مؤمنان و مباحث اخلاقى؛ مانند: استقامت، عفو و توبه.


[1]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان في تفسير القرآن;جلد18;صفحه 5
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (63-144)و42و41
[3]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه 586
[4]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[5]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد20;صفحه 341
[6]هاشم زاده هريسي ، هاشم ، 1317 -;شناخت سوره هاى قرآن;صفحه 344
[7]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 - 817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 418
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2857
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست