اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2766
سوره الم تنزيل
سوره سجده
(سوره الم تنزيل)
(سى و دومين سوره قرآن)
خداوند در آيه 15 اين سوره، يکى از نشانههاى
بارز مؤمن را به خاک افتادن به علامت تعظيم و سپاس، هنگام يادآورى آيات و نشانههاى
خدا، و سجده و ستايش خداوند ميداند. اين آيه، سجده واجب دارد و نام سوره نيز از همين
آيه گرفته شده است.
هدف کلى سوره، بيان مبدأ و معاد، و اقامه
برهان بر اين مساله است، و نيز دفع شبهههايى كه در باره اين دو مساله در دلها خلجان
مىكند، و در ضمن به مساله نبوت و كتاب نيز اشاره مىنمايد، و امتيازى كه دو گروه مؤمنين
حقيقى به آيات خدا، و فاسقان خارج از زى عبوديت، از يكديگر دارند بيان مىكند، و نيز
به دسته اول وعده ثوابى مىدهد كه از تصور هر متصور بيرون است، و به دسته دوم وعيدى
مىدهد، و به انتقام شديدى تهديد مىكند كه عبارت است از عذاب اليم و ابدى در قيامت،
و عذابى كوچكتر از آن كه در دنيا به زودى خواهند چشيد، و در آخر، سوره را با تاكيد
آن وعيد، و دستور به رسول خدا (ص) كه تو نيز منتظر باش آن چنان كه آنان منتظرند، ختم
مىكند.
گفته شده: اين سوره در مكه نازل شده،
مگر سه آيه آن كه بعضى گفتهاند در مدينه نازل شده است، و آن عبارت است از آيه
أَ فَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً تا تمامى سه آيه.
ويژگيهاى سوره سجده:
1. سى آيه به عدد اکثر مکتبهاى تفسيرى،
29 آيه به عدد بصري، 380، 375 يا 330 کلمه و 1500، 1564 يا 1599 حرف دارد.
2. در ترتيب نزول، هفتاد و پنجمين و در
قرآن کريم سى و دومين سوره است.
3. پس از سوره مؤمنون و پيش از سوره طور
در مکه فرود آمد؛ به جز آيات 16 تا 20 که مدنى است.
4. از سور مثانى، و شمار آيات آن کمتر
از يک حزب است.
5. گفتهاند يک آيه منسوخ دارد.
6. آن را از سُوَر عزائم برشمردهاند.
مطالب برجسته سوره سجده:
1. عظمت قرآن و نزول آن از جانب پروردگار
جهان؛
2. آفرينش انسان از خاک و نطفه و روحِ
الهي؛
3. نشانههاى عظمت و قدرت الهى در آسمان
و زمين؛
4. رستاخيز و حساب؛
5. خلقت زمين و آسمان در شش روز؛
6. اشارهاى کوتاه به تاريخ بنىاسرائيل.
نيز ر.ک: سور عزائم، اسامى سوره سجده.
[1]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 43و41
[2]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان
في تفسير القرآن;صفحه 16/243
[3]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه
585
[4]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه
316
[5]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[6]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد17;صفحه
101
[7]هاشم زاده هريسي ، هاشم ، 1317 -;شناخت
سوره هاى قرآن;صفحه 297
[8]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 -
817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 373
[9]راغب اصفهاني ، حسين بن محمد ، - 502ق;المفردات
فى غريب القرآن;صفحه 91
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 2766