سوره ابراهيم

سوره ابراهيم

(سوره چهاردهم قرآن)

اين سوره به دليل ذکر داستان قهرمان توحيد، حضرت ابراهيم (ع) و فرزندش اسماعيل (ع) به نام آن پيامبر بزرگ ناميده شده است.

موضوع اساسى اين سوره مقدس اصول عقائد مى‌باشد و شامل: رسالت، توحيد، برانگيخته شدن بشر بعد از موت، حساب و جزاء است. ولى با يك اسلوب مخصوصى كه از اين نظر با ديگر سوره‌هاى قرآن داراى امتياز خاصى مى‌باشد. اين سوره مباركه به نحوى سخن از وحدت جميع پيامبران مى‌گويد كه گويا: همه آنان داراى يك فكر و يك هدف بودند. و گويا: جواب امت ايشان در كليه اعصار و احوال يك جواب بوده است.

بخش ديگرى از اين سوره حاوى بيان حقيقت پيامبران مى‌باشد و تصويرى از معركه بين امت انبياء و فرقه تكذيب كنندگان در دنيا و آخرت را ارائه مى‌نمايد. و ديگر اينكه سخن از نعمت‌هاى پروردگار كه بر بشر ارزانى داشته به ميان مى‌آورد. چه فرقه‌اى كه نسبت به نعمت خدا كافر شدند و سركشى نمودند، يا آن مردمي كه ايمان آوردند و سپاسگزار شدند. و از جمله نمونه آن مؤمنان: حضرت ابراهيم (ع) است

بخشي از آيات كريمه اين سوره اوصاف قرآنى كه بر پيغمبر اسلام (ص) نازل شده را معرفى مى‌نمايد: اين كتاب، آيت و معجزه و نشانه رسالت آن جناب است و مردم را از ظلمت‌ها به سوى نور بيرون مى‌كشد، و به راه مستقيم خدا راهنماييشان مى‌كند، خدايى كه عزيز و حميد است، يعنى غالب و قاهرى است كه هرگز مغلوب كسى نمى‌شود، و غنى و بى نيازى است كه هرگز محتاج كسى نمى‌گردد، خدايى كه در كارهاى خدائيش جميل است، يعنى براى مردم جز خوبى و نعمت منظورى ندارد.

وقتى خدا منعم و غالب و بى نياز و پسنديده كار باشد، بر مردم كه منعم عليه او هستند لازم است كه دعوت او را لبيك گويند، تا در نتيجه از نعمت هايى كه او به ايشان ارزانى داشته برخوردار شوند، و آن نعمت‌ها به سعادتشان تمام شود.

و نيز لازم است كه از غضب او بر حذر باشند، زيرا پر واضح است كه عذاب خدايى كه هم قوى است و هم بى نياز مطلق، شديد خواهد بود، چرا كه او مى‌تواند از وجود بندگانش چشم پوشيده، همه را دستخوش هلاكت نمايد و به ديار عدم بفرستد، و از نو خلق و بندگان ديگرى بيافريند هم چنان كه همين عمل را در امم گذشته انجام داده است.

آرى، تمامى موجودات ريز و درشت و زمينى و آسمانى اين عالم، با زبان حال، گوياى اين حقيقتند كه رب العزة و ولى حميد تنها او است، و رب ديگرى غير از او نيست.

ويژگي‌هاى سوره ابراهيم:

1. اين سوره 52 آيه به عدد کوفى، 51 آيه به عدد بصرى، 55 آيه به عدد شامى، 54 آيه به عدد حجازى، 831 کلمه و 3434 يا 3541 حرف دارد.

2. در ترتيب نزول، هفتاد و دومين سوره قرآن است و پس از سوره نوح و پيش از سوره انبيا در مکه نازل شد؛ به جز آيات 28 و 29 که مدنى است و در ترتيب فعلى قرآن، سوره چهاردهم است.

3. با حروف مقطعه «الر» آغاز شده است.

محتواى سوره ابراهيم:

1. ذکر اصول و مبانى اسلام از قبيل: توحيد، معاد، ثواب و عقاب و…؛

2. بيان نزول قرآن و اهداف نورانى آن؛

3. وحدت اهداف همه پيامبران الهي؛

4. فرازهايى از داستان حضرت ابراهيم (ع) ؛

5. مبارزه با روش‌ها و عادت‌هاى جاهلى.

اين سوره به گفته عبدالرحمان بن زيد بن اسلم يک آيه منسوخ دارد.