responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2640

سوره 021

سوره انبياء

(سوره 021)

(بيست و يکمين سوره‌ قرآن)

ابتداى سوره انبياء اساس دعوت پيامبران، فرجام پيروان و مخالفان و موضعگيرى خصمانه مشرکان با آيين توحيدى بيان شده و در خلال سوره يادى از سرگذشت ابراهيم، لوط، اسحاق، يعقوب، نوح، داوود، سليمان، ايوب، اسماعيل، ادريس، يونس، زکريا و يحيى به ميان آمده است؛ از اين رو، نام اين سوره را «انبياء» نهاده‌اند. و به مناسبت کلمه آغازين سوره، به آن سوره اقتَرَبَ هم گفته مي‌شود.

غرض اين سوره گفتگو پيرامون مساله نبوت است كه مساله توحيد و معاد را زير بناى آن قرار داده، نخست داستان نزديك بودن روز حساب و غفلت مردم از آن، و نيز اعراضشان از دعوت حقى كه متضمن وحى آسمانى است را ذكر مى‌كند، كه ملاك حساب روز حساب همين‌ها است.

و سپس از آنجا به موضوع نبوت، و استهزاء مردم منتقل مى‌شود، نبوت خاتم انبيا (ص) و نسبت ساحر به وى دادن و كلماتش را هذيان و خودش را مفترى و شاعر خواندن را ذكر مى‌كند. آن گاه گفتار آنان را با بيان اوصاف كلى انبياى گذشته به طور اجمال رد نموده مى‌فرمايد: پيغمبر اسلام نيز همان گرفتاري‌ها را بايد ببيند، چون آنچه اين مى‌گويد همان است كه آن حضرات مى‌گفتند.

پس از آن، داستان جماعتى از انبيا (ع) را براى تاييد گفتار اجمالى خود مى‌آورد و سخنى از موسى و هارون، سرگذشتى از ابراهيم، اسحاق، يعقوب و لوط، و شرحى از نوح، داوود، سليمان، ايوب، اسماعيل، ادريس، ذو الكفل، ذو النون، زكريا، يحيى و عيسى که درود خدا بر آنان باد، مى‌آورد.

آن گاه با يادکرد روز حساب و آنچه كه مجرمين و متقين در آن روز كيفر و پاداش مى‌بينند، بحث را جمع بندى مى‌كند و مى‌فرمايد: سرانجام نيك از آن متقين خواهد بود و زمين را بندگان صالحش ارث مى‌برند. آن گاه بيان مي‌شود كه اعراض اينان از نبوت به خاطر اعراضشان از توحيد است و به همين جهت بر مساله توحيد اقامه حجت مى‌كند، همانطور كه بر مساله نبوت اقامه نموده است. از آنجايى كه اين سوره به دليل سياقش و به اتفاق مفسرين در مكه نازل شده تهديد و وعيد در آن، از بشارت و وعده بيش تر است.

ويژگي‌هاى سوره انبياء:

1. داراى 112 آيه به عدد کوفي، 111 آيه به عدد ديگران، 1168 يا 1177 کلمه، و 4890 يا 4870 حرف است.

2. در ترتيب مصحف شريف، بيست و يکمين و در ترتيب نزول، هفتاد و سومين سوره است که پس از سوره ابراهيم و پيش از سوره مؤمنون نازل شد.

3. به‌جز آيات 52 تا 55 که بين راه مکه و مدينه نازل شد، بقيه سوره مکّى به‌شمار مى‌آيد.

4. از نظر حجم از سُوَر مئين است که دقيقاً نيم جزء از قرآن را دربر گرفته است. گفته‌اند در اين سوره دو يا سه آيه منسوخ وجود دارد.

محتواى عمده سوره:

1. بخش‌هايى از زندگى شانزده پيامبر از 25 پيامبرى که نام آنان در قرآن آمده است؛

2. خداشناسى، توحيد، نبوت، شفاعت و ابتلاى بشر.


[1]فيروز آبادي ، محمد بن يعقوب ، 729 - 817ق;بصائرذوى التمييزفى لطائف الكتاب العزيز;جلد1;صفحه 317
[2]سخاوي ، علي بن محمد ، 558-643ق.;جمال القراء و كمال الاقراء;جلد1;صفحه 448و181
[3]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه 585
[4]حجتي ، محمد باقر ، 1311 -;پژوهشى درتاريخ قرآن كريم;صفحه 143
[5]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 41و61
[6]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد13;صفحه (347-350)
[7]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 193
[8]جمعي از محققان;علوم القرآن عندالمفسرين;جلد1;صفحه 316
[9]طباطبايي ، محمد حسين ، 1281 - 1360;الميزان في تفسير القرآن;جلد14;صفحه 244
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2640
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست