آيه 051 قلم

آيه و ان يكاد

(آيه 051 قلم)

(آيه 51 قلم، در باره چشم زخم)

به آيه 51 سوره قلم «آيه و ان يکاد» مى‌گويند:

(وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ) ؛ و آنان كه كافر شدند چون قرآن را شنيدند چيزى نمانده بود كه تو را چشم بزنند و مى‌گفتند او واقعا ديوانه‌اى است.

در تفسير اين آيه نظريات گوناگونى داده‌اند:

1. بسيارى از مفسران گفته‌اند منظور اين است که وقتى دشمنان، آيات باعظمت قرآن را از تو مى‌شنوند به قدرى خشمگين مى‌شوند و با عداوت به تو مي‌نگرند که گويا مى‌خواهند تو را با چشم‌هاى خويش بر زمين افکنند و نابود کنند؛ يعنى مى‌خواهند با چشم زدن (که بسيارى از مردم به آن معتقدند) و با يک نگاه مخصوص تو را بيمار و هلاک کنند.

2. به اعتقاد بعضى ديگر، اين جمله کنايه از نگاه‌هاى بسيار غضب‌آلود است؛ مثل اين که مى‌گوييم آن‌چنان به من بد نگاه کرد که گويا مى‌خواست مرا با نگاهش بخورد يا بکشد. در اين تفسير، بحثى از چشم زدن نيست.

3. در اين آيه، قرآن مى‌خواهد تضاد عجيب ميان گفته‌هاى دشمنان اسلام را ظاهر سازد؛ و آن اين است که وقتى آن‌ها آيات قرآن را مى‌شنوند، آن‌قدر مجذوب و از آن شگفت‌زده مى‌شوند که مى‌خواهند تو را با چشم بزنند؛ زيرا چشم‌زدن معمولاً در امورِ بسيار اعجاب‌انگيز است.

آيا چشم‌زخم از نظر اسلامى و علوم روز واقعيت دارد؟ پاسخ اين است که اين مسئله از نظر عقلى محال نيست و در روايات اسلامى نيز تعبيرات مختلفى ديده مى‌شود که وجود چنين امرى را اجمالاً تأييد مى‌کند؛ لذا نبايد در انکار اين امور اصرار داشت، بلکه بايد امکان وجود آن را از نظر عقل و علم پذيرفت.