responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 238

آيه 039 رعد

آيه محو و اثبات

(آيه 039 رعد)

(آيه 39 رعد، در باره دگرگونى‌هاى ناشى از تغيير شرايط)

به آيه 39 سوره رعد آيه محو و اثبات مى‌گويند:((يَمْحُو اللّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ) ؛ )خدا آنچه را بخواهد محو يا اثبات مى‌كند و اصل كتاب نزد اوست.

محو به معناى از بين بردن آثار شيئى است. مثلا وقتى گفته مي‌شود: نوشته‌اى را محو کردم، يعنى خطوط و نقش آن را از بين بردم. اثبات، نهادن چيزى در جايى است که از آن‌جا تکان نخورد.

اين آيه درباره معجزات و کتاب‌هاى آسمانى پيامبران نازل شد و استدلالى است بر اين که چرا بعضى از کتاب‌هاى آسمانى جاى بعضى ديگر را مى‌گيرند؛ يعنى خداوند هر چيزى را بخواهد محو مى‌کند؛ همان‌گونه که به مقتضاى حکمت و اراده خويش امورى را اثبات مى‌کند. اين آيه منحصر به مسئله نبوت نيست؛ بلکه يک قانون کلى و عمومى را بيان مى‌کند که: تحقق موجودات و حوادث عالم دو مرحله دارد: 1. مرحله قطعيت که هيچ‌گونه دگرگونى در آن راه ندارد (در اين آيه از آن به ام‌الکتاب تعبير شده است) ؛ 2. مرحله غيرقطعى و مشروط که از آن به مرحله محو و اثبات تعبير مى‌شود؛ به بيان ديگر علم خداوند دو مرحله دارد: علم به مقتضيات و علل ناقصه و علم به علل تامه. آن‌چه مربوط به مرحله اول است، از آن به لوح محو و اثبات تعبير مى‌شود، و آن‌چه مربوط به مرحله دوم است، امّ‌الکتاب و لوح محفوظ خوانده مى‌شود.

به هرحال، محو و اثبات معناى جامعى دارد که هرگونه دگرگونى براثر تغيير شرايط يا وجود موانع را شامل مى‌شود.

اين آيه عرصه اختلاف‌نظر مفسّران است، و قائلان به صحت نسخ و بداء، به اين آيه استناد کرده‌اند؛ البته بداء فقط از معتقدات شيعه است و اهل‌سنت آن را نمى‌پذيرد.


[1]مكارم شيرازي ، ناصر ، 1305 -;تفسير نمونه;جلد10;صفحه 240
[2]منصور ، عبدالحميد يوسف;نيل الخيرات فى القراءات العشرة;جلد11;صفحه 375
[3]خرمشاهي ، بهاء الدين ، 1324 -;دانش نامه قرآن وقرآن پژوهى;جلد1;صفحه 104
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 238
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست