راويان قرائت نافع بن عبدالرحمان اصفهاني

راويان قرائت نافع بن عبدالرحمان اصفهاني

(اسامى و شرح‌حال راويان قرائت نافع)

افراد بسيارى قرائت نافع را نقل کرده‌اند که عبارتند از: قالون؛ محمد بن اسحاق مسيبى؛ اصمعى؛ اسماعيل بن جعفر بن کثير انصارى؛ يعقوب بن ابراهيم زهدى؛ ورش. از اين جمع، قالون و ورش از شهرت بيشترى برخوردارند که مى‌گويند اين دو نفر قرائت را بدون واسطه از نافع روايت کرده‌اند.

اينک نکاتى در‌باره اين‌دو؛

1. قالون: عيسى بن مينا بن وردان (ابوموسى) معروف به قالون (120 ـ 205 يا 220ق) قرائت را از نافع فراگرفت، و نافع او را به دليل حسن قرائت و تجويد «قالون» ناميده است (قالون در زبان رومى به معنى خوب است) .

قالون با وجود ناشنوايى يا ثقل سامعه از استادان مهم و معروف قرائت بود و اشتباه قاريان را از حالت و حرکت لب و دهان آنان درمى‌يافت و به اصلاح آن مى‌پرداخت.

ابن‌حجر، قالون را از ثقات و راويان مورد اعتماد در قرائت معرفى کرده است؛ ولى در امر حديث، فى‌الجمله نمى‌توان او را کاملاً ثقه و مورد‌اعتماد معرفى کرد.

2. وَرش: عثمان بن سعيد مصرى (110 - 197ق) از راويان قرائت نافع بوده است. وى ملقب به وَرش بود. اين لقب را به دليل سپيدى بسيار زياد بدن او بر او نهاده بودند. اما در کتاب تاج العروس دليل اين لقب را چنين آورده‌ که: ورش کوتاه قد بود و جامه‌هاى کوتاهى هم مي‌پوشيد و چون راه مي‌رفت پاهايش رنگهاى مختلفى داشت، براى همين نافع صدا مي‌زد که بخوان‌اى ورشان؛ بيا‌اى ورشان؛ کجاست ورشان و... سپس کلمه ورشان کوتاه شد به ورش. ورشان گونه‌اى پرنده‌است مانند کبوتر.

ابن‌جزرى مى‌نويسد: رياست تعليم قرائت در زمان خودش به‌او منتهى شده است. وى داراى گزينش‌هايى در قرائت قرآن بوده که گاهى مخالف قرائت نافع به نظر مى‌رسيد. دانشمندان علم قرائت، ورش را در قرائت، حجت و موثق معرفى کرده‌اند.

نيز ر.ک: قرائت نافع.