خط حيري

خط كوفي

(خط حيري)

(از رسم‌الخط‌هاى قرآنى)

گفته مى‌شود ريشه خط کوفى از خط سريانى گرفته شده است و عرب‌ها آن را از ساکنان عراق فراگرفتند.

از خط کوفى در کتابت قرآن و ديگر مکاتبات و تا پيش از دوره رواج و رونق خط نسخ (اواخر قرن سوم و اوايل قرن چهارم) استفاده مى‌شد. پس از اصلاحات ابن‌مقله روى خط نسخ و با توجه به رسايى و آسان‌خوانى آن، به‌تدريج از رواج خط کوفى کاسته شد.

خط کوفى به خط حيرى (منسوب به شهر حيره نزديک کوفه) نيز معروف است؛ زيرا جايگاه تحول خط سريانى به خط کوفى، شهر «حيره» بود.

پس از انتقال مرکز خلافت اسلامى از مدينه به کوفه، خط «حيرى» به خط «کوفى» معروف شد.

خط «جزم»، «انبارى» و «حجازى» از ديگر نام‌هاى خط کوفى است.

خط کوفى به دو دسته تقسيم مى‌شود: 1. کوفى مشرقى؛ 2. کوفى مغربى.

خط کوفى براى هر گونه تزئين روى کتاب‌ها، ابنيه، ظروف و… کاملاً مناسب بود؛ زيرا ترکيب حروف آن از جهت عمودى و افقى بودن و اتصال آن‌ها به يکديگر بر حسب ذوق کاتب، امکان پذير است. همچنين علامت‌ها، نقطه و اعراب نيز به زيبايى آن مى‌افزايد؛ به‌ويژه اگر علامت را - چنان‌که معمول بوده است- با مرکّب الوان و زر نوشته باشند.

خط کوفى در پيدا شدن سلسله خط‌هاى نگارشى اسلام رتبه اول را دارد؛ ولى امروز از لحاظ کاربرد در رتبه آخر جاى گرفته است.