حمل وصف بر معناي غالب

حمل وصف بر معناي غالب

(يکى از موارد عدم استناد به مفهوم مخالف وصف)

يکى از اسلوب‌هاى بديعى قرآن «حمل وصف بر معناى غالب» است. وصفى بر معناى غالب حمل مى‌شود که جز تأکيد حکم، معناى ديگرى ندارد؛ به‌طورى که اگر آن صفت هم نمى‌آمد حکم ثابت بود؛ مانند:

(وَرَبَائِبُكُمُ اللاَّتِى فِى حُجُورِكُم مِّن نِّسَآئِكُمُ) ؛ «و دختران همسرانتان كه [آن دختران] در دامان شما پرورش يافته‌اند» (نساء// 23) .

اين آيه درصدد شمارش محارم نسبى و سببى است که يکى از آن‌ها «ربيبه» يعنى دخترى است که مادرش ازدواج مجدّد کرده است. اين دختران با ناپدرى محرم هستند؛ چه در دامن (خانه) آن‌ها بزرگ شوند يا در محيط ديگر.

بنابراين وصف «فى حجورکم» وصف غالبى است؛ يعنى در غالب موارد دختران زن، همراه مادر در خانه شوهر او بزرگ مى‌شوند، و اين جمله اين مفهوم را ندارد که اگر دختر زن از شوهر قبلى در دامن (خانه) ناپدرى بزرگ نشد، ازدواجش بر وى حرام و محرم نباشد.