حروف اِذلاق

حروف مذلقه

(حروف اِذلاق)

(حروف داراى صفت اذلاق (تلفظ به تندى و آسانى) )

حروف 28 گانه عربى به لحاظ تلفظ شدن به نرمى و سبکى يا به سنگينى (داشتن صفت اذلاق يا اصمات) به دو دسته مي‌شوند:

1. «حروف مُذلِقه»: «ذلق» در لغت به معناى تيزى، و «اِذلاق» به معناي «تيز کردن» است. در اصطلاح تجويد عبارتست از: سرعت و سهولت تلفظ حرف. «حروف مذلقه» عبارتند از: (ب - ر - ف - ل - م - ن) . اين حروف در عبارت «فِرَّمِنْ لُبٍّ» جمع شده‌اند.

از ميان شش حرف مذلقه، حروف «ر»، «ل» و «ن» از نوک زبان و تيزى سر زبان ادا مى‌شوند، و سه حرف «ب» و «م» و «ف» به کمک لب‌ها تلفظ مي‌شوند که به آن‌ها حروف شفهي يا شفوي مي‌گويند.

2. «حروف مُصمِته»: اِصمات از صفات اصلى حروف است. در لغت به معناي خاموش کردن و ساکت کردن است و در اصطلاح علم تجويد به معناى سنگين و سخت اداء شدن حرف و امتناع آن از سهولت در تلفظ است.

از آنجا که تلفظ اين حروف ثقيل و سنگين است، معمولاً در کلمات چهارحرفى و بيشتر همگى حروف از حروف اصمات نخواهند بود؛ بلکه از حروف اذلاق (تندى و آساني) نيز در اين کلمات وجود خواهد داشت؛ مانند: «سفرجل» که «ر» و «ف» از حروف مذلقه هستند. به همين دليل، گفته‌اند اين حروف از جمع‌شدن در کلمات چهار يا پنج حرفى امتناع دارند.

به جز حروف «اذلاق» (ب، ر، ف، ل، م، ن) بقيه حروف «مصمته» هستند.

نيز ر.ک: صفت اذلاق، صفت اصمات.