responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2012

حافظان قرآن

حافظان قرآن

(ازبَرکنندگان قرآن)

حافظان قرآن‌کريم بر کسانى اطلاق مي‌شود که آيات قرآن را در سينه حفظ دارند. گاهى از اين کسان به «جامعان يا جمّاع قرآن» و «حاملان قرآن» هم ياد مي‌شود. تشويق‌ها و توصيه و تأکيدهاى پيامير اکرم (ص) در باره قرائت و حفظ و تعليم و تعلم قرآن باعث شد که صحابه بر حفظ قرآن اهتمام ورزند، اما نسبت به اسامى و تعداد کسانى که در زمان پيامبر (ص) حافظ و جامع همه قرآن بودند، روايات موجود، نام کامل همه آنا را در بر ندارند. اين صورت‌هاى موجود معمولاً دو نوع از حافظان را در بر دارند: آنها که تمام قرآن را کمابيش از حفظ داشتند، و آنها که علاوه بر اين، از طرف پيامبر اکرم (ص) مأمور به تدريس قرآن هم بوده‌اند. مثلاً در حديثى آمده که پيامبر فرمود: قرآن را از چهار نفر فرا يگيريد: عبدالله بن مسعود، سالم مولى ابن حذيفه، معاذ بن جبل و ابيّ بن کعب. اما اين حديث دلالت ندارد که معلّمان قرآن منحصر در اين چهار نفر هستند، و شايد منظور اين بوده که در جمع صحابه در مدينه اين چهار نفر (دو تن از مهاجران و دو تن از انصار) مأمور آموزش قرآن بوده‌اند.

و اما در مورد آنچه بخارى از انس بن مالک خادم رسول خدا (ص) نقل مي‌کند که: وفات يافت نبيّ (ص) و قرآن را جمع نکردند مگر چهار نفر: اُبَيّ بن کعب، معاذ بن جبل، زيد بن ثابت و ابوزيد، صاحبنظران اين امر را مخالف واقع دانسته و در توجيه آن مطالب مختلفى ذکر کرده‌اند.

بررسى بيشتر در احاديث و روايات مختلف، اسامى حاملان قرآن را چنين بدست مي‌دهد:

1. از ميان مهاجران: ابوبکر (م 13ق) ، عمر (م 35 ق) ، عثمان (م 35 ق) ، على (ع) (م 40 ق) ، طلحه (م 36 ق) ، سعد بن ابى وقاص (م 56 ق) ، عبدالله بن مسعود (م 32 ق) ، سالم مولى ابى حذيفه، حذيفة بن يمان (م 36 ق) ، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمر (م 73 ق) ، عبدالله بن عمرو، عمرو بن عاص (م 43 ق) ، عبالله بن زبير، عبدالله بن سائب (م 68 ق) ، ابوموسى اشعري، ابوهريره (م 59) ، معاويه (م 60) ، تميم بن اوس الدارى (م 40 ق) ، عقبة بن عامر (م 58 ق) .

2. از زنان پيامبر (ع) : عايشه (م 58 ق) ، حفصه، امّ سلمه (م 59 ق) .

3. از انصار: ابيّ بن کعب (م 21 ق) ، معاذ بن جبل، ابو حليمه معاذ (م 25 ق) ، زيد بن ثابت (م 45 ق) ، سعد بن عبيد (م 16ق) ، مجمّع بن جاريه، انس بن مالک (م 93 ق) ، ابوزيد قيس بن السکن، عبادة بن صامت، ابوايّوب (م 52 ق) ، ابوالدرداء (م 33 ق) ، فَضالة بن عبيد (م 53 ق) ، مَسلمة بن مَخلَد (م 62 ق) ، امّ ورقه بنت عبدالله بن حارث.

البته کسان بسيارى هم بوده‌اند که قرائتشان به دست ما نرسيده است.

نيز ر.ک: جمع حفظى قرآن.


[1]اشيقر،محمدعلي;لمحات من تاريخ القرآن;صفحه 113
[2]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (241-245)
[3]عاملي ، جعفر مرتضي ، 1944 -;حقايق هامة حول القرآن الكريم;صفحه 89
[4]راميار ، محمود ، 1301 - 1363;تاريخ قرآن;صفحه (247-257)
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 2012
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست