اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 1969
جمع زيد بن ثابت
جمع ابو بكر بن ابي قحافه
(جمع زيد بن ثابت)
(جمعآورى قرآن توسط خليفه اول)
منظور از جمع ابوبکر - به عقيده معتقدان
به جمعآورى قرآن کريم پس از عصر نبوت رسول خدا- آن است که قرآنکريم به دستور ابوبکر
و به پيشنهاد عمر و پس از کشته شدن بسيارى از قاريان و حافظان قرآن در جنگ يمامه، توسط
زيد بن ثابت و از روى نوشتههاى مختلف قرآنى و نيز شهادت شاهدانى از صحابه جمعآورى
شد. اين مصحف بعدها به عمر و سپس به حفصه منتقل شد و بنا به پارهاى از روايات اهلسنت،
اين مصحف اساس مصحف عثمانى است.
اما بسيارى از محققان از جمله زرکشي،
زرقانى، عبدالصبور شاهين، آيت الله خويى، آيت الله معرفت، دکتر صبحىصالح و علامه جعفر
مرتضى عاملى معتقدند جمع قرآن در زمان رسول خدا (ص) انجام شده است.
آيتالله خويى در اينباره مىفرمايد:
«انتساب جمع قرآن به خلفا، امرى است موهوم و مخالف کتاب، سنت، عقل و اجماع.
حتى اگر بپذيريم که ابوبکر در ايام خلافتش قرآن را جمعآورى کرد، بدون شک اين کيفيت
جمع که در روايات اهلسنت آمده، دروغ است و جمع قرآن مستند به تواتر ميان مسلمين بود… ».
صاحب کتاب التمهيد نيز معتقد است: «تنظيم و ترتيب قرآن به صورت مصحف کار زيد نبود؛ بلکه زيد قرآن را در صحيفههايى
قرار داد…؛
لذا کار او جمع و نگهدارى از پراکنده شدن و از بين رفتن بود؛ از اين رو، زيد آن مجموعه
را «مصحف» نناميد.
نيز ر.ک: جمع بين اللوحين.
[1]ابن عطيه متأخر ، عبد الحق بن غالب ،
- 546ق.;مقدمتان فى علوم القرآن;صفحه 5
[2]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه (233-239)
[3]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (203-257)و(74-78)
[4]زرقاني ، محمد عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل
العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (246-253)
[5]عاملي ، جعفر مرتضي ، 1944 -;حقايق هامة
حول القرآن الكريم;صفحه (109-137)
[6]شاهين ، عبد الصبور;تاريخ القرآن;صفحه
104
[7]صالح ، صبحي ، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه
(74-78)
[8]خويي ، ابوالقاسم ، 1278 - 1371;البيان
فى تفسيرالقرآن;صفحه 257و240
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 1969