responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1843

تفكر در قرآن

تدبر در قرآن

(تفكر در قرآن)

(تفکر در قرآن براى کشف مفاهيم و روابط ناپيدا)

«تدبر» از ريشه «دبر» به معناى انديشيدن در ماوراى امور و فراتر از ظاهر کارها و مسائل است که ژرف‌انديشي، عاقبت‌انديشى و درنتيجه کشف حقايقى را درپي‌دارد که در ابتداى امر و با نظر سطحى به چشم نمى‌آيد.

تدبّر در قرآن عبارت است از:

1. انديشيدن در وراى ظواهر آيات به منظور روشن شدن چهره باطنى قرآن، در حد امکان؛

2. جست‌وجو براى کشف مفاهيم و روابط ناپيدا در هريک از آيات و ارتباط آن‌ها با يکديگر؛

3. پى‌گيرى و کشف انسجام و هماهنگى بين آيات.

مشتقات اين واژه چهار بار به شرح ذيل در قرآن به‌کار رفته است:

1.((أَفَلاَ يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ اخْتِلاَفًا كَثِيرًا) ؛ )آيا در [معانى] قرآن نمى‌انديشند اگر از جانب غير خدا بود قطعا در آن اختلاف بسيارى مى‌يافتند (نساء// 82) ؛

2.((أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ...) ؛ )آيا در [عظمت] اين سخن نينديشيده‌اند (مؤمنون// 68) ؛

3.((أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا) ؛ )آيا به آيات قرآن نمى‌انديشند يا [مگر] بر دلهايشان قفلهايى نهاده شده است (محمد// 24) ؛

4.((كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ) ؛ )[اين] كتابى مبارك است كه آن را به سوى تو نازل كرده‌ايم تا در [باره] آيات آن بينديشند و خردمندان پند گيرند (ص// 29) .

در روايتى از اميرمؤمنان على (ع) آمده است: «ألا لا خَيرَ فى قَراءة لَيس فيها تدبُّر؛ هان! هيچ خيرى در قرائت قرآن بدون تدبر وجود ندارد».


[1]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه (449-455)
[2]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ، 849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه (368-371)
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی    الجزء : 1  صفحة : 1843
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست