تفسير فلسفي

تفسير فلسفي

(تفسير قرآن با توجه به مباحث فلسفى)

در ابتداى شوکت دنياى اسلام، کتاب‌هاى فلسفى از زبان‌هاى مختلف به عربى برگردانده شد. اين امر به دست عباسيان آغاز شد. آنان براى نيل به اهدافشان جماعتى از فارس، هند، صائبه و مسيحيان را استخدام کردند تا کتاب‌هاى فلسفى يونان را به زبان عربى ترجمه کنند. مسلمانان از اين کتاب‌ها استقبال کردند.

علماى دنياى اسلام در مقابل فلسفه دو موضع متفاوت برگزيدند؛ گروهى آن را پذيرفتند و گروهى ديگر به مخالفت با آن پرداختند. از ميان مفسران نيز جماعتى به تفسير خويش رنگ فلسفى بخشيده و به اصطلاح به تفسير فلسفى قرآن پرداختند.

تفسير فلسفي تفسيرى است که بر درک مقاصد اساسى آياتى از قرآن استوار شده است که از مظاهر وجود و خالق آن‌ها سخن مي‌گويند.

تفسير فلسفى به دو شکل قابل تصور است:

1. تفسير قرآن بر پايه يک بحث عقلى و تطبيق نظريه‌هاى فلسفى يونان با آن؛

2. درک مقاصد اساسى قرآن و پيش‌گرفتن راهى براى تعميق و تحليل معناى دقيق آيات قرآن براساس ضوابط تفسير.

با توجه به آثار و کتاب‌هاى تفسيرى فلاسفه اسلامى چنين به دست مي‌آيد که آنان همانند باطنيان در مواردى قرآن را برخلاف ضوابط تفسير مي‌کردند؛ مانند جايى که آراى فلسفى آنان مخالف ظاهر قرآن بود و آن را يکى از يافته‌هاى علمى تلقى مي‌کردند.

نيز ر.ک: تفاسير فلسفي؛ مفسران فلسفي.