تفسير اِعراب

تفسير اِعراب

(تفسير قرآن با توجه به إعراب کلمات و ترکيب ادبى)

زرکشي در کتاب البرهان و سيوطي در الإتقان ذيل بحث اِعراب کلمات قرآن، به دو اصطلاح اشاره مي‌کنند که گاهي در کلمات نحويان ديده مي‌شود: تفسيرمعنا و تفسير اعراب؛ يعني گاهي تفسير و معنايي از يک جمله ارائه مي‌شود که بر اساس معنا (با توجه به مجموعه قرائن و سياق جملات) و فارغ از ملاحظات قوانين ادبي و نحوي است، که در اين صورت، مخالفت احتمالي اين روش تفسيري و معنايي با صناعت ادبي و نحوي ضرري ندارد. اما گاهي در صدد تفسير عبارت با ملاحظه اِعراب کلمات و ترکيبات موجود در عبارت هستيم. در اين صورت، بايد بر اساس قوانين ادبي و نحوي عمل کرده، به آ‌ن‌ها ملتزم باشيم؛ مثلاً سيبويه درباره معناي آيه((وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لاَ يَسْمَعُ)…)((بقره// 171) مي‌گويد: )"مَثَلُکم و مَثَلُ الذين کفروا… ، و شارحان کلام سيبويه اختلاف کرده‌اند؛ برخي کلام وي را از قبيل تفسير معنا دانسته‌اند؛ لذا نيازي به دخل و تصرف در عبارت و تقدير چيزي نمي‌بينند، اما برخي ديگر که سخن سيبويه را از قبيل تفسير اعراب" دانسته‌اند، کوشيده‌اند کلام وي را با تقدير چند کلمه، با قواعد نحوي سازگار کنند.