تفاسير كلامي

تفاسير كلامي

(کتاب‌هاى تفسير با رويکرد به مباحث اعتقادى)

منظور از تفاسير کلامي، آثارى است که مفسر با استناد به آيات قرآن‌کريم به اثبات عقايد کلامى خود يا دفاع از آن بپردازد.

برخى از اين نمونه‌ها عبارتند از:

1. أضواء البيان فى إيضاح القرآن بالقرآن اثر محمد امين بن محمد مختار الشنقيطي، از مفسران اهل‌سنت. اين تفسير همواره از آيات قرآن در تبيين آيات ديگر استفاده و مباحث کلامى را با گستردگى بيان مي‌کند. اين تفسير را انتشارات عالم‌الکتب در ده جلد به زبان عربى چاپ کرده است.

2. أنوار‌التنزيل و أسرارالتأويل (تفسير بيضاوي)، تأليف عبدالله بن عمر بن احمد (يا: محمد) بن على فارسى شيرازى بيضاوى (م حدود 683 تا 696 ق)، از مفسران اهل‌سنت که به ظواهر الفاظ، جمودى خاص دارد و مطالبش را بيشتر از تفسير کشاف زمخشرى نقل مي‌کند. اين تفسير را دارالکتب‌العلميه در دو جلد چاپ کرده است.

3.(روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم و السبع المثاني (تفسير آلوسي)، تأليف سيد محمودبن عبدالله بغدادى حسنى حسينى (م 1270 ق)، تفسيرى است جامع که آرا و اقوال بسيارى را نقد کرده و در پانزده جلد به چاپ رسيده است. )

4. مفاتيح الغيب (التفسير الکبير، تفسير فخر رازي)، تأليف محمد بن عمربن حسين رازى (م 606ق)؛ که از تفسيرهاى مفصل و جامع قرآن است و بسيارى از مطالب فقهي، کلامي، تاريخى و… را در بر دارد. اين تفسير را بايد دايرة‌المعارفى بزرگ دانست. اين تفسير در شانزده مجلد چاپ شده است.

5. الميزان فى تفسير القرآن علامه سيد محمد حسين طباطبايى (م 1402ق)، از جمله مفسران نامى جهان اسلام و شيعه. اين تفسير از جمله بهترين تفاسير شيعه است که در ابعاد گوناگون به مسائل مختلف اجتماعى و کلامى پرداخته است.

نيز ر.ک: مفسران کلامي.