تسهيم

تسهيم

(دلالت غيرمستقيم بخشى از کلام بر بخش بعدى)

«تسهيم» از اسلوب‌هاى بديعى و به اين معنا است که گوينده، ساختمان کلام را به گونه‌اى قرار مى‌دهد که بعضى از آن بر بعضى دلالت کند و چون صاحب طبعى، بخش اول از کلام را بشنود، بداند که مابعد آن، چه خواهد بود؛ يعنى بتواند مابعد آن را حدس بزند؛ مانند:((وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِى مَاءكِ وَيَا سَمَاء أَقْلِعِى وَغِيضَ الْمَاء وَقُضِيَ الأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَقِيلَ بُعْداً لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ) ؛ )و گفته شد‌اى زمين آب خود را فرو بر و‌اى آسمان [از باران] خوددارى كن و آب فرو كاست و فرمان گزارده شده و [كشتى] بر جودى قرار گرفت و گفته شد مرگ بر قوم ستمكار (هود// 44).

اين صنعت را از آن جهت تسهيم خوانده‌اند که گوينده، شنونده را در دانستن بعضى از آن‌چه خواهد گفت سهيم و شريک کرده است.