اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 1439
ترتيب قرآن
ترتيب قرآن
(بررسى ترتيب
قرآن موجود به لحاظ کلمات هر آيه، آيات هر سوره و توالى سورهها)
منظور از ترتيب
قرآن، نظم کلمات به صورت جملات و عبارات، گردآورى آيات ضمن سورهها و نيز ترتيب سورهها
است.
بيترديد، نظم
کلمات به شکل موجود بر اساس چيزى است که فرشته وحى بر رسول گرامى (ص) نازل کرده و هيچکس
حتى رسول گرامى (ص) نيز در آن دخالت نداشته است. دلايل اين مطلب عبارتند از:
1. آياتى از
قرآنکريم.
2. اجماع مسلمانان.
3. شگفتىها
و ظرافتهاى فوق توان بشر در گزينش کلمات و چينش آنها به حدى که چيزى جز معجزه و امر
غيبى نمىتواند توجيهگر آن باشد. قرآن کريم اديبان و فصيحان بزرگ عرب را نيز در همين
ميدان مغلوب کرد.
4. زمانى مىتوان
جملهاى را به کسى نسبت داد که علاوه بر محتوا، تک تک کلمات و ترکيب آنها نيز از او
باشد.
در زمينه ترتيب
آيات و گردآورى آنها در ضمن سورهها از طريق وحى الهى، اختلافى نيست و مسئله در ميان
مسلمانان اجماعى است؛ با اين توضيح که ترتيب بيشتر و قريب به اتفاق آيات به شکل موجود
طبق ترتيب نزول صورت پذيرفته است و تنها در مواردى نادر، رسول خدا (ص) دستور مىفرمود
که آيهاى را در جاى خاصى غير از ترتيب نزولى آن قرار دهند.
درباره ترتيب
سورهها سه نظريه عمده وجود دارد:
1. ترتيب سورهها
همانند ترتيب آيات، توقيفى و به اشاره وحى بوده است.
2. ترتيب سورهها
در عهد صحابه و به اجتهاد و نظر آنان انجام گرفت.
3. ترتيب سورهها
به طور عمده توقيفى است و در مواردى اندک، اجتهاد و رأى افراد بهآن تعلق گرفته است.
نيز ر.ک: ترتيب
آيات؛ ترتيب سور.
[1]زركشي ، محمد
بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه (256-267)
[2]معرفت ، محمد
هادي ، 1309 -1385.;التمهيد فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 280
[3]كردي ، محمد
طاهر ، 1321-1400ق.;تاريخ القرآن وغرائب رسمه وحكمه;صفحه 73
[4]زرقاني ، محمد
عبد العظيم ، 1948- م.;مناهل العرفان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 346
[5]صغير،محمدحسين
علي،1939-م.;تاريخ القرآن;صفحه 60
[6]عاملي ، جعفر
مرتضي ، 1944 -;حقايق هامة حول القرآن الكريم;صفحه 140
[7]صالح ، صبحي
، 1926 -;مباحث فى علوم القرآن;صفحه 70
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 1439