اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 1335
تأويل ممدوح
تأويل ممدوح
(تاويل مطابق واقع)
تأويل صحيح و واقعى آيات قرآن که از منبع
وحى و علم الهى سرچشمه مىگيرد، «تأويل ممدوح» است و جز خداوند و راسخان در
علم، کسى از آن اطلاعى ندارد:((... وَمَا يَعْلَمُ
تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِى الْعِلْمِ...) ؛ )با آنكه تاويلش
را جز خدا و ريشهداران در دانش كسى نمىداند (آل عمران// 7) .
اغلب محققان گفتهاند تفسير، ناظر به «لفظ» است؛ اما تأويل، ناظر به ساختمان
جمله و نحوه تعبير؛ چنانکه وقتى در قرآن مىفرمايد((إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ) ؛ )زيرا
پروردگار تو سخت در كمين است (فجر// 14) ؛ از نظر تفسير، «مرصاد» از «رصد» به
معناى مراقبت و نظارت گرفته شده و به معناى محل رصد و مراقبت و کمين است؛ ولى چون به
واقع، خداوند در کمين يا کمينگاه ننشسته است، از نظر تأويل آيه، اهل نظر و زبان از
اين تعبير کنايي، علم و احاطه و حضور خداوند، و از لحن آيه، تحذير و هشدارى بليغ درمىيابند
و پى مىبرند که خداوند از کردار و رفتارشان غافل نيست.
اينگونه تأويل که همه مفسران بزرگ شيعه و سنّى در تفسيرهايشان آوردهاند،
از تأويلها و تفسيرهاى مستحسن و ممدوح است.