اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 1305
بيان ( قرآن )
بيان ( قرآن )
(يکى از اسامى قرآن)
«بيان» مصدر فعل لازم و به معناى واضح و روشن است، و به صورت مصدر و اسم
فاعل متعدى، به معناى روشنکردن و روشنکننده نيز بهکار مىرود. و «تبيان» مصدر سماعى
از فعل متعدى و به معناى روشنکردن است.
برخى مانند علامه طبرسى معتقدند «بيان» و «تبيان» هر دو به يک معنا است.
طريحى ميان بيان و تبيان، تفاوت قائل شده و گفته است: «بيان» روشنکردن مطلبى است؛
بىآنکه دليلى داشته باشد؛ ولى «تبيان»، روشنساختن مطلبى با دليل و حجت است.
چون قرآن حجت و دليل روشن براى همه مردم است؛ در آيه شريفه((هَذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ...))(آلعمران// 138) با کلمه «بيان» وصف شده است. اطلاق
«تبيان» به قرآن در آيه((... وَنَزَّلْنَا
عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ...))(نحل// 89) بهايندليل است که قرآن همه حقايقى
را روشن ميکند که بشر بايد بداند و بدون آگاهى از آنها نمىتواند راه سعادت را بپيمايد.
و البته قرآن کريم امور مؤثر در مسير هدايت و تأمين زندگى و سعادت بشر، در دنيا و آخرت
را تبيين کرده است؛ به عبارت ديگر، هر چه از امور شرعى و دينى که مردم بهآن نيازمندند،
يا به صراحت (نص) و يا به احاله در قرآن آمده است؛ يعنى بيان و تعليم برخى امور، به
پيامبر (ص) و جانشينان آن حضرت موکول شده است. بنابراين، بيان و تبيان از اسامى قرآنند.
[1]سخاوي ، علي بن محمد ، 558-643ق.;جمال
القراء و كمال الاقراء;جلد1;صفحه 175
[2]طبرسي ، فضل بن حسن ، 468 - 548ق;مجمع
البيان فى تفسيرالقرآن;جلد2;صفحه 507
[3]همان;جلد6;صفحه 380
[4]زركشي ، محمد بن بهادر ، 745 - 794ق;البرهان
فى علوم القرآن(باحاشيه);جلد1;صفحه 279و275
[5]قرشي بنابي ، علي اكبر ، 1307 -;قاموس
قرآن;جلد1;صفحه 259
[6]طريحي ، فخر الدين بن محمد ، 979-
1085ق.;مجمع البحرين;جلد1;صفحه 274
[7]مصباح ، محمد تقي ، 1313 -;قرآن شناسى;جلد1;صفحه
38
[8]سيوطي ، عبد الرحمان بن ابي بكر ،
849 - 911ق.;الاتقان فى علوم القرآن;جلد1;صفحه 180
[9]فخر رازي ، محمد بن عمر ، 544 - 606ق.;التفسيرالكبير;جلد9;صفحه
12
[10]همان;جلد20;صفحه 99
اسم الکتاب : فرهنگ نامه علوم قرآن المؤلف : دفتر تبلیغات اسلامی الجزء : 1 صفحة : 1305