اِلغاز

اِلغاز

(گفتن سخنى معمّاگونه و برخلاف روش ظاهر کلام)

«الغاز» يکى از اسلوب‌هاى بلاغى و بديعى قرآن است. «لغز» در لغت به معناى راه منحرف، کج و پر پيچ وخم، و «إلغاز» در اصطلاح به معناى انشا و گفتن سخنى بر سبيل معما يا بيان سخنى برخلاف روش ظاهر کلام به‌منظور انحراف ذهن مخاطب است.

سبب نامگذارى «الغاز» انحرافش از ظاهر کلام است و آن را «احجيّه» نيز مى‌نامند؛ زيرا «حجى» به معناى عقل است، و اين صنعت بديعى باعث تقويت عقل مى‌شود.

برخى گفته‌اند اين صنعت بديعى در قرآن واقع شده است، و براى آن، نمونه هايى را ذکر کرده‌اند؛ مانند: 1. حروف مقطعه قرآن؛ چون معناى آن‌ها ناشناخته است و عقل‌ها مقابل آن متحير مى‌مانند؛ 2. پاسخ حضرت ابراهيم به سؤال از شکستن بت‌ها:((قَالَ بَلْ فَعَلَهُ كَبِيرُهُمْ هَذَا...))(انبيا// 63) .