اصل يكصد وبيستم

حدّ ايمان و كفر از بحثهاى مهم كلامى است. «ايمان»، در لغت، به معناى تصديق و «كفر» به معناى پوشاندن است،لذا به زارع نيز ـ كه گندم را در دل زمين مى نشاند ـ كافر گفته مى شود. ولى مقصود از ايمان در اصطلاح عقايد و كلام، اعتقاد به وحدانيت خداوند، و باور داشتن روز قيامت و رسالت پيامبر خاتم (صلى الله عليه وآله وسلم) است، و البته ايمان به رسالت پيامبر خاتم (صلى الله عليه وآله وسلم)، شامل اذعان به نبوت پيامبران و كتب آسمانى پيشين و آنچه كه پيامبر اسلام از تعاليم و احكام الهى براى بشر آورده است، نيز مى شود.

پايگاه واقعى ايمان همان قلب انسان است، چنانكه قرآن كريم مى فرمايد: (أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الإِيمانَ)(مجادله/22): آنان كسانى هستند كه خداوند ايمان را در دلهاشان ثبت كرده است. نيز درباره باديه نشينانى كه در برابر قدرت اسلام، دست تسليم بر سر نهاده ولى دلهاشان از فروغ ايمان خالى است، مى فرمايد:(وَ لَمّا يَدْخُلِ الإِيمانُ فِي قُلُوبِكُمْ) (حجرات/14): هنوز ايمان در قلوب شما وارد نشده است. ولى البته حكم به ايمان يك فرد، مشروط به اين است كه به وسيله زبان يا طرق ديگر، آن را اظهار كند و يا لااقل باور خود را انكار ننمايد. زيرا در غير اين صورت حكم به ايمان او نخواهد شد، چنانكه مى فرمايد:(وَجَحَدُوا بِها وَاسْتَيْقَنَتْها أَنْفُسُهُمْ) (نمل/14): آيات خدا را با آنكه به آن يقين داشتند انكار كردند.