از آنان مى باشد (مانند آيات وارده در باره حضرت آدم و غير آن). در اين موارد چه بايد گفت؟

در پاسخ بايد خاطر نشان ساخت: مسلّماً، به حكم اينكه هيچگونه تناقضى در قرآن راه ندارد، بايد با توجه به قرائن موجود در خود آيات، به مراد واقعى آنها پى برد، و در اين موارد ظهور بدوى هرگز نمى تواند ملاك قضاوت و داورى عجولانه قرار گيرد. خوشبختانه مفسران و متكلمان بزرگ شيعه، به تفسير اين آيات پرداخته، و حتى برخى از آنان در اين باره كتابهاى مستقلى تأليف كرده اند. از آنجا كه بحث درباره تك تك اين آيات از گنجايش اين رساله بيرون است، علاقمندان مى توانند به كتب مزبور مراجعه كنند.[1]

اصل شصت و هفتم

عامل و منشأ عصمت را مى توان در دو چيز خلاصه كرد:

الف ـ پيامبران (و اولياى خاص الهى) از حيث معرفت و شناخت خداوند در پايه بسيار رفيعى قرار دارند كه هيچگاه رضا و خشنودى حضرت حق را با چيزى عوض نمى كنند. به عبارت ديگر، درك آنان از عظمت الهى و جمال وجلال شگرف وى، مانع از آن مى شود كه به چيزى غير از خدا توجه نمايند، و انديشه اى جز رضاى خدا را در سر بپرورند. اين مرتبه از معرفت همان است كه امير مؤمنان (عليه السلام) مى فرمايد: ما رأيتُ شيئاً إلاّو رَأيتُ اللّهَ قَبْلَهُ وبعدَه و مَعَهُ: هيچ چيز را نديدم مگر آنكه پيش و پس و همراه با ديدن آن، خدا را ديدم. و امام صادق (عليه السلام) نيز مى فرمايد: «و لكنّي أَعْبُدُهُ حُبّاً لَهُ وَتِلْكَ عِبادةُ الكِرام»[2]: من