اين آيه شفيعان روز رستاخيز نيست، بلكه همان نظام علت و معلول جهان خلقت است كه تأثير هر علتى در نظام بالا و پايين، منوط به اذن خدا است. و همان طور كه در گذشته يادآور شديم تأثير و فعاليت تمام موجودات منوط به اراده و خواست خدا مى باشد. از اين جهت قرآن پس از بيان مدبرات، مسئله نظام علت و معلول جهان خلقت را مطرح مى كند تا برساند كه مدبريت مطلقه خدا مانع از اعتقاد به نظام علت و معلول در پهنه هستى نيست، زيرا وجود اين نظام، مظهر تدبير او وبرخاسته از اراده او است و مدبر اصيل و مستقل، او است و تدبير و كارگردانى مدبرهاى ديگر به اذن او صورت مى گيرد.

اگر قرآن علت پديده ها را شفيع مى نامد، براى اين است كه لفظ شفيع به معناى زوج و جفت است; تو گويى نظام علل به ضميمه اراده و خواست خدا اثراتى از خود نشان مى دهند.

شايد برخى تصور كنند كه قرآن موضوع توحيد در تدبير را به صورت يك مسئله عقيدتى مطرح كرده است بى آن كه براى آن دليل اقامه نمايد، در صورتى كه قرآن با دلايل روشن موضوع ياد شده را ثابت كرده است. اينك به برخى از اين دلايل اشاره مى كنيم.

1. تدبير; شاخه اى از آفرينش

نقطه اساسى اشتباه مشركان در اين جا بود كه تدبير جهان خلقت را باتدبير امور يك خانواده، يك اداره و مؤسسه يكسان مى گرفتند و با هم مقايسه مى كردند.

بزرگ خانواده در اداره امور زندگى آنان كارى جز دستور و ارشاد و راهنمايى نداردو هم چنين است فرمان روايى يك حاكم بر پهنه يك كشور. در صورتى كه تدبير الهى همان ادامه خلقت و استمرار آفرينش است و ادامه خلقت، خود نوعى آفرينش است. گروهى كه خدا را يكتا خالق و آفريننده