بررسى سه گانگى خدا

اكنون كه بحث ما درباره «تثليث» به پايان رسيد براى تكميل بحث، موضوع سه گانگى را با موازين عقلى مى سنجيم.

سخنان مسيحيان در كتب كلامى خود حاكى است كه اعتقاد به تثليث از مسائل تعبدى است كه نمى توان بر صحت آن استدلال كرد، زيرا آنان مى گويند:

«تصورات بشر به فهم اين مطلب نمى تواند كمك كند و مقايسه هايى كه از عالم ماده مى شود مانع درك حقيقت مى باشد و ما را در درك اين حقيقت يارى نمى كند».

باز مى گويند: «از نامحدود تجربه اى نداريم، وقتى خدا مى گويد كه طبيعت نامحدود او به طور كلى در دست سه شخص است هيچ زمينه اى براى بحث باقى نمى ماند اگر چه هيچ مقياسى پيدا نشود كه معناى آن را درك كنيم».

«همين اندازه كافى است، وحى شده است كه سه شخص معين به طور جمعى مالك طبيعت نامحدود خدا مى باشند و اين سه شخص، متعين و مشخص هستند، ولى جدا نيستند و شركت در الوهيت ندارند، بلكه هر كدام مالك كل «الوهيت» هست. پدر داراى تمام الوهيت، پسر داراى تمام الوهيت، روح القدس داراى تمام الوهيت».

اين جمله ها و مشابه آن ها همگى مى رساند كه آنان موضوع تثليث را مافوق استدلال مى دانند و معتقدند كه نمى شود براى آن، دليل صحيح آورد. تنها مدرك وحى است و نقل.

در اين صورت بايد در مرحله نخست دلايل نقلى آنان را بررسى كرد، ولى