برگزيديم كه قبل از ما، فردى گنجينه خود را در آن نقطه پنهان ساخته بود، قطعاً، چنين علت جزئى چنان معلولى را به دنبال خواهد داشت، ولى چون نوع حفاريها به چنين نتيجه اى نمى رسد، ما نام آن را تصادف مى گذاريم.

به عبارت ديگر، چنانچه كشف اين گنج را، به همان علت جزئى نسبت دهيم، قهراً امرى تصادقى نخواهد بود، ولى اگر آن را در ارتباط با نوع علتى (مطلق حفر چاه) بسنجيم، مى توان آن را امر تصادفى انگاشت.

اطلاق تصادف (به اين معنى) هر چند در مورد فوق و موارد مشابه آن مانند «ملاقات تصادفى دو دوست در قطار» صحيح است،ولى اين گونه تصادف با مكتب ماديگرى ارتباط بيشترى دارد. زيرا آنان مى خواهند نظام بديع جهان را از طريق تصادف توجيه كنند ومقصودشان نيز از تصادف اين است كه انفجارهاى پياپى كه در ميليونها سال قبل رخ داده است، به چنين نظمى منجر شده است، تصادف در اين مورد، به معنى علل پيش بينى نشده است.

ما در بحثهاى مربوط به خداشناسى [1] به روشنى ثابت كرده ايم كه هرگز ممكن نيست در سايه تصادف، يك ميلياردم نظام بديع كنونى نيز پديد آيد و لذا بايد گفت كه نظام متقن و منسجم و هدفدار هستى، ناشى از اراده حكيمانه فاعل عالمى است كه اين نظم شگفت را از روى محاسبه و نقشه اى دقيق پديد آورده است.

ج: تصادف: پديده اى كه علت طبيعى شناخته شده ندارد، مانند معجزات و كرامات پيامبران و اولياى خدا.

مسلماً هر معجزه اى علتى دارد، وهرگز نمى توان معجزات را پديده هاى