20

در تشريح اصل حركت و مقايسه آراى متفكران اسلامى با آنچه كه تئوريسينهاى ماركسيسم در اين مورد دارند، از دو نوع بحث ناگزيريم:

1. بيان نقطه نظرهاى خاص ماركسيسم پيرامون حركت در حوزه مسائل مربوط به انديشه، تاريخ، و جامعه.

همگى مى دانيم كه فلسفه ماركس يك فلسفه ابزارى و استخدامى بوده و هدف آن از طرح اصل حركت، گسترش دادن آن به مقوله انديشه و افكار، و تاريخ و جامعه است. لذا لبه تيز بحث يا به اصطلاح نوآوريهاى ماركس متوجه اثبات حركت در افكار و عقايد و تاريخ وجامعه است.

2. بيان انديشه ها و نظريات بلند متفكران و فلاسفه اسلامى پيرامون اصل حركت در طبيعت، آرا و انديشه هايى كه ماركسيسم آنها را بو نكرده و در هيچ دفترى نديده است.

از اين جهت، بحث را با نقد و بررسى آراى ماركس مبنى بر شمول و فراگيرى اصل حركت نسبت به علوم وعقايد، و ديگر مباحث اختصاصى وى، آغاز مى كنيم و پس از فراغت از اين بخش، به تبيين نظريات فلاسفه اسلامى در بحث حركت خواهيم پرداخت.