چيز ديگرى آشنا نبودند.تعاليم موسى (عليه السلام) وعيسى (عليه السلام) به ديار آنان نفوذ نكرده، اكثر مردم حجاز از آن بى اطلاع بودند. متقابلاً، عقايد ورسوم جاهليت در دل آنها رسوخ كامل داشت وبا روح وروان آنان آميخته شده بود.

هر نوع جهش مذهبى در ميان اين نوع ملل ممكن است به آسانى صورت گيرد، ولى نگاهدارى وادامه آن در ميان اين افراد نيازمند تلاشها ومراقبتهاى پيگير است تا آنان را از هر نوع انحراف وعقبگرد باز دارد.

حوادث رقّتبار وصحنه هاى تكاندهنده نبردهاى احد وحنين، كه هواداران نهضت در گرماگرم نبرد از اطراف صاحب رسالت پراكنده شدند واو را در ميدان نبرد تنها گذاشتند، گواه روشنى است كه صحابه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) از نظر رشد ايمانى وعقلى به حدّى نرسيده بودند كه پيامبر ادراه امور را به آنان بسپارد وآخرين نقشه دشمن را كه مترصد مرگ پيامبر بود، نقش بر آب سازد.

آرى، واگذارى امر رهبرى به خود امّت نمى توانست نظر صاحب رسالت را تأمين كند، بلكه بايد چاره ديگرى مى شد كه اكنون به آن اشاره مى كنيم:

ب) براى پايدارى وتداوم نهضت، راه صحيح آن بود كه از طرف خداوند فرد شايسته اى كه از نظر ايمان واعتقاد به اصول وفروع نهصت همچون پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) باشد براى رهبرى نهضت انتخاب شود تا در پرتو ايمان نيرومند وعلم وسيع ومصونيت از خطا ولغزش، رهبرى انقلاب را به عهده گرفته پايدارى آن را تضمين كند.

اين همان مطلبى است كه مكتب تشيّع مدّعى صحّت واستوارى آن است وشواهد تاريخى فراوانى گواهى مى دهد كه پيامبر گرامى در روز هيجدهم ذيحجّة الحرام سال دهم هجرى به هنگام بازگشت از «حجّة الوداع» گره از اين معضل مهم گشود وبا تعيين وصى و جانشين خود از طرف خداوند، بقا واستمرار اسلام را تضمين كرد.