ببين تفاوت ره از كجا است تا به كجا.

ابو داوود، صحيح خود را از ميان پانصد هزار حديث، بر گزيد و فقط چهار هزار و هشتصد حديث را صحيح دانست و صحيح خود را بر آن اساس تنظيم كرد.

حتّى احاديثى را كه بخارى و ابو داوود، صحيح انگاشتهاند، بعدها مورد نقادى قرار گرفت و بسيارى از آنها مشكوك و يا مردود تلقى شد. كافى است، بدانيم احاديث مربوط به تجسيم و تشبيه، و جبر و رؤيت خدا با ديدگان مادى در روز رستاخيز، در همين صحيح بخارى و امثال آن گرد آمده است.

قسمت اعظم اين پى آمد (جعل حديث)، معلول باز دارى صحابه از تدوين حديث پيامبر، و منع از مذاكره و آموزش آنست. در اين جا براى روشن شدن بحث، ناچاريم پيرامون موضوعات زير، به صورت فشرده سخن گوييم:

1ـ عظمت و ارزش سخنان پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم).

2ـ از چه زمانى و به وسيله چه اشخاصى كتابت حديث ممنوع گرديد؟

3ـ هذف از اين منع چه بود و عللى كه براى آن تراشيده شده است چيست؟

4ـ اسامى حديث پردازان و تعداد احاديث ساخته شده.

5ـ تأثير احاديث موضوعه، در فرقهگرايى.

الف ـ ارزيابى احاديث پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم)

در عظمت سخنان پيامبر، همين قدر كافى است كه قرآن مجيد آن را بيانگر مجمل قرآن، و مقيّد و مخصّص مطلقات و عمومات آن ميداند، آنجا كه ميفرمايد: ((وَ اَنْزَلْنا اِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ اِلَيْهِمْ وَ لَعلَّهُمْ يَتَفَكِّرُونَ))(سوره نحل/44).