ديگر مناصب پيامبر گرامى (صلى الله عليه وآله وسلم) چشم پوشيده و به آن توجهى نميكردند.

از همين روى، انصار در سخنرانى، بر افزونى افراد و قدرت قبيلهاى خود باليده و خود را سزاوارتر از ديگران ميدانستند[1].

درست است كه پيامبر گرامى فرمانرواى مسلمانان بود ولى علاوه بر اين مقام، دارى مقامات و فضائلى ديگر نيز بود كه در كانديداهاى مهاجر و انصار اصلاً وجود نداشت، زيرا پيامبر باز گو كننده شريعت و مبين اصول و فروع، و در برابر گناه و لغزش مصون و بيمه بود. چگونه اين افراد در مقام انتخاب جانشين، به اين رشته از امور كه جهات روحانى و معنوى پيامبر و علت برترى و فرمانروايى او بر جامعه انسانى بود، توجه نكردند و موضوع را تنها از دريچه حكومت ظاهرى و فرمانروايى آن هم بر اساس فزونى افراد و پيوندهاى قبيلهاى، مينگريستند.

علت اين تغافل، روشن است، زيرا اگر خلافت اسلامى را از اين ديدگاه بررسى ميكردند، جز سلب صلاحيت از خود، نتيجه ديگرى نميگرفتند، چه، آشنايى آنان به اصول و فروع، بسيار ناچيز بود،تا آنجا كه كانديداى ابو بكر، «عمر»، چند لحظه پيش از اجتماع سقيفه، منكر مرگ پيامبر بود و با شنيدن آيهاى از دوست خويش[2]، سخن خود را پس گرفت و گفت مثل اينكه من اين آيه را نشنيده بودم[3].

گذشته از اين، اشتباهات و لغزشهاى فراوان آنان پيش از فرمانروايى، بر همه روشن بود. با اين وضع چگونه ميتوانستند حكومتى را پى ريزى كنند كه بايد پايه آن را علم و دانش و تقوى و پرهيزكارى و كمالات روحى و معنوى و مصونيت الهى تشكيل دهد؟