عقائد اهل حديث

4

قضاء و قدر الهى

هيچ فرد موحد و معتقد به خداى دانا و توانا، نميتواند علم الهى را نسبت به حوادث جهان انكار كند، علمى كه سر سوزنى خطا نميكند. ولى آنچه كه لازم است در اينجا مورد بحث قرار گيرد، اين است كه آيا علم و آگاهى پيشين او نسبت به كارهاى انسان، اختيار را از انسان سلب ميكند يا نه؟

اهل حديث، همگى بر اين عقيدهاند كه: علم پيشين خدا بر همه حوادث و كارهايى كه انسان مبدأ آن است، يك نوع ضرورت، به فعل انسان بخشيده و او را «مسلوب الاختيار» ميسازد.

و به ديگر سخن، تقدير الهى در ازل، نسبت به جهان و حوادث آن و انسان و كارهاى او، نافذ و قاطع است و انسان را از هر نوع حركتى خلاف آن، باز ميدارد و در نتيجه، او را در انجام كارهاى خود مجبور ساخته و فاقد اختيار ميسازد.

شكى نيست كه تقدير الهى، يك تقدير عمومى است و خدا وجود هر چيزى را اندازهگيرى كرده (تقدير)، آنگاه تحت شرائطى وجود آن را ضرورى ساخته است (قضاء).