(وَاتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزِى نَفْسٌ عَنْ نَفْس شَيْئاً وَلا يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ).[1]

«از آن روز بترسيد كه كسى به جاى كسى مجازات نمى گردد و نه شفاعت و نه غرامت و نه بدل پذيرفته نمى شود و نه كسى آنها را يارى مى كند».

بنابراين، مجموع آياتى كه شفاعت را نفى مى كند، با در نظر گرفتن عقايد رايج عرب و يهود درباره شفاعت و به كمك قراينى كه در قبل و بعد خود آيات وجود دارد، آن نوع شفاعت را مى گويند كه عرب بت پرست و يا يهود معتقد بودند و حساب اين نوع شفاعت، از شفاعتى كه دسته دوم و سوم به طور اجمال ثابت مى كنند جداست.

آن دسته از آيات (دسته دوم) كه شفاعت را از آن خدا مى داند با دسته سوم كه به وجود شفيعانى كه به اذن پروردگار شفاعت خواهند كرد اشاره مى كند، كوچك ترين منافاتى ندارد; زيرا شفاعت، اصلاً از آن خداست و ديگران با اذن و اجازه خدا از اين حقّ مطلق استفاده مى نمايند.

خواب راستين

در پايان بى مناسبت نيست كه سرگذشت شاعرى به نام حاجب را در اين جا نقل كنييم:

وى از افرادى بود كه تصور مى كرد شفاعت پيامبران و امامان(عليهم السلام) در هر حالى و به هر كيفيتى شامل همه گنه كاران مى شود و باز چنين مى انديشيد كه، مسأله شفاعت، يك نوع پارتى بازى است و براى آن تشريح شده است كه افراد مجرم و