2. نظريه مؤلف كشاف بر خلاف نظر پيش است. وى مى گويد اين آيه مربوط به آيه ماقبل (آيه يازدهم) است و بيانگر حال آن گروه از افراد است كه اسلام آورده اند و نماز و زكات برپا داشته اند، ولى پيمان خود را شكستند و يا تصميم بر شكستن گرفتند. او مى گويد اين آيه پس از آيه يازدهم نازل شده است كه در آن سخن از ايمان مشركان و خواندن نماز و دادن زكات به ميان آمده است. طبعاً آيه مورد بحث راجع به همان ها خواهد بود; ولى اين نظريه از جهاتى دور از حقيقت است:

الف) زيرا مشرك در صورتى پيمان دارد كه بر حال شرك و دوگانگى با اسلام باقى بماند ولى وقتى اسلام آورد و نماز و زكات را به پا داشت، جزو جامعه اسلامى است و عنوان معاهد و يا صاحب پيمان با رئيس اسلامى نخواهد داشت. اين عناوين از آن گروهى است كه با دولت اسلامى حالت تباين و دوگانگى داشته باشند و در غير اين صورت، نه معاهدند ونه صاحب پيمان.

ب) آيه درباره گروهى بحث مى كند كه در آينده پيمان خود را مى شكنند و در دين ما طعن مى زنند و سران و فرماندهانى دارند. قرآن از آنها با نام ( أَئِمَّةَ الْكُفْرِ) ياد مى كند. اين نوع نشانه ها مربوط به مشركان خواهد بود كه وارد حوزه اسلام نشده اند، اگر مقصود مشركانى بود كه پس از اسلام، راه ارتداد پيش گرفته اند شايسته تر بود بفرمايد:«وَطَعَنُوا فِى دِينِهِمْ» نه «دينِكُم» . علاوه بر اين، «امامان كفر» كسانى هستند كه بر شرك خود اصرار ورزند، نه اين كه اسلام بياورند، سپس كافر شوند.

آيا گروهِ مرتدِّ پس از پيامبر، مصداق اين آيه بودند؟

تاريخ گواهى مى دهد كه مضمون اين آيه در زمان حيات پيامبر تحقق