سابقاً در عراق مجله اى به نام مجلة العلم منتشر مى گرديد; روى جلد مجله به مناسبت نام آن و مقالات ارزنده علمى اش چهار حديث اول را، كه از نظر خوانندگان گذشت، با وضع جالبى قرار داده بود. يك نفر از خارجيان با كنجكاوى غريبى، احاديث چهارگانه روى جلد را بررسى مى كرد و با لحن تعجب آميزى از گردانندگان مجله سؤال كرد: اگر پيامبر شما چنين دستورهايى در دانش اندوزى داده است، چرا علم و دانش در ميان شما توسعه نيافته است؟

پاسخ اين سؤال

جاى گفتگو نيست كه كشمكش هاى سياسى و اختلافات داخلى بر اثر هوس رانى خلفاى اموى و عباسى، فاصله طبقاتى عجيبى در ميان مسلمانان به وجود آورد و نتايج شوم آن پس از قرونى ظاهر گرديد. از اين نظر برنامه هاى نجات بخش اسلام درباره بسط علم و دانش، درست و به طور دقيق به مرحله اجرا در نيامده و توانايى درس خواندن بر اثر انحراف از مقررات اسلام از گروهى سلب گرديد. گروهى به هوس رانى و عياشى مشغول و عده اى به نان شب محتاج بودند. به دليل عدم لياقت دستگاه ها و هيأت هاى حاكمه در قرن هاى گذشته با آن همه ترقيات و پيشرفت هايى كه نصيب مسلمانان گرديده بود، برنامه تعليمات اجبارى به طور كامل اجرا نگرديد و اكنون كه بساط خلافت از كشورهاى اسلامى برچيده شده هنوز فقر و بدبختى دامنگير عده زيادى است. به همين دليل و دلايل ديگر كه اين جا جاى گفتن آنها نيست، بسيارى از مردم مشرق زمين با داشتن برنامه هاى صحيح و قوانين تابناك اصلاحى، از موهبت بزرگ خواندن و نوشتن محروم هستند.

علاوه بر اين، بسيارى از مسلمانان تصور كردند كه منظور پيشوايان اسلام از اين سفارشات، تجليل از مقام عالم و دانشمند است، از اين جهت به تكريم عالم