3. پيشگامان در ايمان از مهاجر و انصار

گروه سوم، پيشگامان در ايمان از مهاجر و انصارند و مقصود كسانى هستند كه پيش از جنگ «بدر» به پيامبر گرويده و او را در موقع تنهايى يارى كرده اند. به طور مسلم اين گروه، بر اثر سبقت در اسلام و ايمان، رضايت خدا را جلب كرده و در پوشش رحمت او قرار گرفته اند، چنان كه مى فرمايد: (وَالسَّابِقُونَ الأَوّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرينَ وَالأَنْصارِ).

4. پيروان گروه پيشين

قرآن اين گروه را با جمله(وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسان) معرفى مى كند. «تابعين» در اصطلاح محدثان به گروهى گفته مى شود كه پيامبر را درك نكرده، امّا صحابه او را درك نموده اند، در حالى كه اين اصطلاح مخصوص محدثان و علماى رجال است و مقصود قرآن از جمله «اتّبعوهم» عموم كسانى است كه از پيشگامان در اسلام به خوبى پيروى نمايند، خواه پيامبر را ديده باشند و يا نديده باشند و لفظ «باحسان» قيد «اتّبعوهم» است; يعنى گروهى كه از پيشگامان در اسلام به خوبى تبعيت و پيروى كرده اند.

5. گروه غوطهور در نفاق از باديه نشين و شهرنشين

گروهى از اعراب و گروهى از مردم مدينه، به اسلام تظاهر مى كردند، در حالى كه در دل ايمان و اعتقادى نداشتند. اين گروه همگى از صحابه پيامبر بودند ونفاق آنان آن چنان بود كه گاهى پيامبر نيز آنان را نمى شناخت، آن جا كه مى گويد:(...وَمِنْ أَهْلِ الْمَدينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ...): «گروهى از اهل مدينه آن چنان در نفاق غوطهور شدند كه آنان را نمى شناسى... و ما مى شناسيم».