ب: گستردگى قضاء و قدر

قضاء و قدر شامل تمام پديده هاى موجود در جهان هستى است و هيچ پديده اى را از آن گريزى نيست. خواه اين پديده فعل انسان باشد و خواه ديگر حوادث زمينى و آسمانى.

اين مطلب نيز همانند اصل بالا، يكى از اصول جهان بينى اسلامى به شمار مى رود ، زيرا با توجه به اين كه قضا و قدر به مراتب علم الهى و اراده پيشين و گسترده خدا بازگشت مى كند، عموميت و گستردگى آن مسلم و بديهى است ولى هرگز مايه سلب اختيار و آزادى انسان نخواهد بود و مشروح اين بحث (علم و اراده پيشين و گسترده خدا) در بخشهاى گذشته از نظر خواننده محترم گذشت.

ج: تقدير يا اندازه گيرى قبلى موجودات

روايات قدر، صريح در اين است كه هر چيزى در عالم، تقدير و اندازه گيرى شده است و در اين مورد علاوه، بر حديث شماره پنج، احاديث ديگرى نيز وارد شده كه حاكى از تقدير حوادث واقع در جهان است.

رسول گرامى(صلى الله عليه وآله وسلم) مى فرمايد:

«قَدَّر اللّهُ الْمَقاديرَ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ السَّماواتِ وَالأَرْض».

«خدا اندازه (وويژگى پديده ها) را پيش از آن كه آسمان و زمين را بيافريند، تعيين و تقدير كرده است».[1]