«ما به لوط قاطعانه خبر داديم كه اين گروه، صبحگاهان ريشه كن خواهند شد».

در اين دو آيه، از قضاء علمى كه پيش از مرحله تحقق است، سخن به ميان آمده ولى در آيات ياد شده در زير، محور سخن، قضاء عينى ـ كه همراه با تحقق خارجى است ـ مى باشد چنان كه مى فرمايد:

3.(فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَموات فِى يَوْمَينِ)(فصلت/12).

«آنها را به صورت هفت آسمان در ظرف دو روز (دو دوره) آفريد».

4. (فَلَمّا قَضَيْنا عَلَيْهِ الْمَوْتَ ما دَلَّهُمْ عَلى مَوْتِهِ إِلاّ دابّةُ الأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَه)(سباء/14).

«آنگاه كه حكم بر مرگ او (سليمان) كرديم، ديگران را بر مرگ او چيزى آگاه نكرد، مگر جنبده اى كه عصاى او را خورد».

اين نوع قضاء كه همراه با آفرينش است قضاى عينى و تحققى مى باشد.

از اين مطالب مى توان نتيجه گرفت كه آنچه در جهان امكان، تحقق مى پذيرد داراى چهار مرحله است:

1. تقدير علمى، 2. تقدير عينى، 3. قضاء علمى، 4. قضاى عينى.

و هستيها بعد از اين چهار مرحله تحقق مى پذيرند، البته در اين جا ميان افعال بندگان و ديگر موجودات امكانى تفاوتى نيست.

آيات سه گانه قضاء و قدر

پس از توضيح مفاهيمِ قدر و قضاء، لازم است به توضيح برخى از آيات