صورت دهد، و به ديگر سخن، سرنوشت دو معنى دارد:

1ـ سنتها و قوانين خلقت

2ـ علم پيشين خدا بر اعمال انسان

كيفيت بهره بردارى از قوانين خلقت در اختيار انسان است و كليد آن در دست اوست.

قانون خلقت است كه انسان ميگسار دچار بيماريهاى كبدى و غيره گردد.

قانون آفرينش است كه ملت رفاه طلب، از قافله تمدن عقب بماند و گزينش هر يكى از دو راه در اختيار انسان است.

قضاء و قدر به اين معنى، با اختيار و آزادى انسان منافات ندارد.

علم پيشين خدا، بر آزادى انسان در عمل، تعلق گرفته است.

و چنين علمى، مؤكد اختيار مى باشد زيرا علم خدا بر اين تعلق گرفته است كه انسان از روى اختيار فلان كار را صورت خواهد داد و چنين علمى، علت تام براى انجام كار نيست، بلكه ميان علم و دانش او، و عمل انسان، اراده و اختيار او متوسط است[1].