على (عليه السلام)، آن حضرت ناچار به حكميّت «ابو موسى اشعرى» از سوى سپاهيان خود در برابر «عمرو عاص» از جانب لشگر شام تن در داد كه آنان در باره مصالح اسلام ومسلمين مطالعه كنند و در باره سرپيچى معاويه از بيعت ونظر خود را اعلام دارند. وضع على (عليه السلام) در پذيرفتن مسئله حكميّت به پايه اى رسيد كه اگر نمى پذيرفت شايد رشته حيات او گسسته مى شد ومسلمانان با بحران شديدى روبرو مى شدند، پس از فرا رسيدن موعدى كه قرار بود «داوران» نظر خود را ابراز دارند، عمرو عاص، ابو موسى را فريفت و خود ابو موسى بر آن تصريح كرد واين امر، حيله گرى مخالف را بيشتر آشكار ساخت، پس از ماجراى حكميّت تعدادى از مسلمانانى كه باحضرت على (عليه السلام) همراه بودند عليه آن حضرت قيام كردند و امام را براى قبول حكميّتى كه خودشان تحميل كرده بودند مورد انتقاد قرار دادند.

نبرد با مارقين:

نبرد با «مارقين» نبرد با همان گروهى است كه على (عليه السلام) را وادار به پذيرش حكميت كردند، ولى پس از اندى از كار خود پشيمان شده و او را وادار به نقض عهد وپيمان كردند، امّا على (عليه السلام) كسى نبود كه پيمان خود را بشكند ونقض عهد فرمايد; اينان كه همان خوارج هستند در برابر حضرت على (عليه السلام)دست به صف آرايى زدند ودر نهروان با آن حضرت به جنگ پرداختند. حضرت على در اين نبرد پيروز گشت ليكن كينه خوارج در دلهاشان نهفته ماند.

سرانجام على (عليه السلام) پس از پنج سال حكومت در شب نوزدهم رمضان سال چهلم هجرى به دست عبد الرحمن بن ملجم كه يكى از افراد «مارقين» بود به شهادت رسيد.

شخصيت على (عليه السلام) بالاتر از آن است كه در مقاله يا كتابى بگنجد وكافى است بدانيم خليفه دوم عمربن خطاب در باره او چنين مى گويد: