مواردى كه انسان مى تواند معامله را به هم بزند

(مسأله 1754) حق به هم زدن معامله را «خيار» مى گويند و خريدار و فروشنده در يازده صورت مى توانند معامله را به هم بزنند:

اول آنكه از مجلس معامله متفرق نشده باشند و اين خيار را «خيار مجلس» مى گويند.

دوم آنكه مغبون شده باشند «خيار غَبْن».

سوم در معامله قرارداد كند كه تا مدت معينى هر دو يا يكى از آنان بتوانند معامله را به هم بزنند «خيار شرط».

چهارم فروشنده; يا خريدار; مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد و طورى كند كه قيمت مال در نظر مردم زياد شود «خيار تدليس».

پنجم فروشنده يا خريدار شرط كند كه كارى انجام دهد و به آن شرط عمل نكند، يا شرط كند مالى را كه مى دهد طور مخصوصى باشد و آن مال به طور مخصوص نباشد كه در اين صورت ديگرى مى تواند معامله را به هم بزند «خيار تخلف شرط».

ششم در جنس يا عوض آن عيبى باشد «خيار عيب».

هفتم معلوم شود مقدارى از جنسى را كه فروخته اند، مال ديگرى است; كه اگر صاحب آن به معامله راضى نشود، خريدار مى تواند معامله را به هم بزند، يا پول آن مقدار را از فروشنده بگيرد، و نيز اگر معلوم شود مقدارى از چيزى را كه خريدار عوض قرار داده، مال ديگرى است و صاحب آن راضى نشود، فروشنده مى تواند اساساً معامله را به هم بزند، يا عوض آن مقدار را از خريدار بگيرد «خيار شركت در صورت امتزاج يا تبعيض صفقه در غير اين صورت».

هشتم فروشنده خصوصيات جنس معينى را كه مشترى نديده به او بگويد، بعد معلوم شود طورى كه گفته، نبوده است. كه در اين صورت مشترى مى تواند معامله را به هم بزند و نيز اگر مشترى خصوصيات عوض معينى را كه مى دهد بگويد، بعد معلوم شود طورى كه گفته نبوده است، فروشنده مى تواند معامله را به هم بزند «خيار رؤيت».