بسيارى از حيوانات، اگر تعداد كمتر را به تعداد بيشتر بفروشند اشكال ندارد.

(مسأله 1707) جنس هايى كه در بعضى از شهرها با وزن يا پيمانه فروخته مى شود و در بعضى از شهرها با شماره (مانند تخم مرغ كه امروز در بعضى از مناطق با وزن و در بعضى با شماره مى فروشند) هر گاه در شهرى كه با وزن ياپيمانه مى فروشند زيادتر بگيرند ربا و حرام است و در شهر ديگر اشكال ندارد.

(مسأله 1708) خريد و فروش چيزهايى كه از يك جنس نيست به هر صورت كه باشد مانعى ندارد، مثل اين كه ده كيلو برنج را به بيست كيلو گندم بفروشند.

(مسأله 1709) معامله جنس هاى مختلفى كه از يك ريشه گرفته شده است با تفاوت، اشكال دارد، مثل اين كه ده كيلو روغن را به بيست كيلو پنير بفروشند، يا به پنجاه كيلو شير، يا پانزده كيلو كره.

(مسأله 1710) جو و گندم در ربا يك جنس حساب مى شود، بنابراين نمى توان ده كيلوگندم را با دوازده كيلو جو يا بالعكس معامله كرد، حتى اگر ده كيلو جو بخرد كه در مقابل آن هنگام خرمن ده كيلوگندم بدهد آن نيز حرام است، زيرا جو را نقد گرفته و بعداز مدتى گندم را مى دهد و اين مانند آن است كه زيادى گرفته باشد.

(مسأله 1711) در چند مورد ربا گرفتن حرام نيست:

1ـ ربا گرفتن مسلمان از كافر كه در پناه اسلام نيستند.

2ـ ربا گرفتن پدر و فرزند از يكديگر.

3ـ ربا گرفتن زن و شوهر از يكديگر.

شرايط خريدار و فروشنده

(مسأله 1712) براى خريدار و فروشنده چند چيز شرط است:

1ـ بالغ بودن.

2ـ عاقل بودن.