اطّلاعات ايجابى تلاشى است كه به منظور كسب اخبار لازم از دشمن و براى آگاهى فرماندهى نسبت به عكس العمل دشمن انجام مىشود. همچنين تلاش اطّلاعات ايجابى كارهاى تخريبى، سياسى، تظاهرات، شايعه پراكنى، جنگ روانى و هر آنچه را كه به پيروزى بر دشمن در ميدانهاى نظامى، سياسى يا اقتصادى و غيره كمك مىكند، در بر مىگيرد.
اطّلاعات تدافعى شامل همۀ اقدامها و عملياتى مىشود كه يك كشور در زمينۀ تأمين امنيّت و حفظ اسرار خود در برابر تلاش جاسوسان و خرابكاران در داخل و خارج انجام مىدهد. به اين نوع از اطّلاعات، ضدّ اطّلاعات نيز گفته مىشود.
اطّلاعات تدافعى عناصر زير را شامل مىشود:
1-اطّلاعات امنيّتى- كه وظيفۀ آن مبارزه با تخريب مادى و معنوى و نيز مبارزه با گردنكشى، زورگويى، تلاشهاى خرابكارانه و بهطور كلى حفظ امنيت همۀ افراد و مؤسسهها است.
2-ضدّ جاسوسى- تلاشهاى اطّلاعاتى تهاجمى و تدافعى مكمّل يكديگرند. اگر فرض كنيم دولتى در كشور ما يك شبكۀ جاسوسى تشكيل داده باشد، تعقيب اين شبكه در حقيقت، وظيفۀ شاخۀ مبارزه با جاسوسى اطّلاعات يعنى «ضدّ جاسوسى» است، و اگر فرض كنيم كه سازمان اطّلاعات ما در پىگيرىهايش بر شبكۀ جاسوسى دشمن دست يابد و موفق به كشف مركزى شود كه بتواند نامهها و پيامهايى را كه به سازمان جاسوسى او فرستاده مىشود بخواند، اين گونه اسناد هرچند كه مبيّن همۀ تلاش دشمن
[1] -ر. ك: احمد عطية الله، القاموس السياسى، ص 1163؛ محمد جمال، المدخل الى العقيده، ص 149؛ صلاح نصر، حرب العقل و المعرفة، ص 128.
[2] -ر. ك: عبدالوهاب الكيالى و دوستان، موسوعة السياسيه، ج 1، ص 169-171؛ حافظ ابراهيم خيرالله، عالم الاستخبارات، ص 23.