مىآوردند. از آن پس فرماندهان نظامى، همچون پيامبر (ص) و خلفا، به نيروهاى اطّلاعاتى اهميّت مىدادند، بهطورى كه اين نيروها جز به مقتضاى ضرورت يكديگر را نمىشناختند.
اعزام دستههاى اطّلاعاتى تنها به منظور جنگ نيست، بلكه گاهى به منظور آگاهى از اخبار دشمن و پى بردن به مقاصد اوست؛ كه در اين صورت نفوذ يك نفر به درون دشمن بهتر از نفوذ سه نفر است. گاه هدف از فرستادن دستۀ اطّلاعاتى اين است كه يكى از آنان خبر بياورد و ديگرى ميان دشمن بماند تا بداند كه پس از جدا شدن اوّلى چه تصميمى مىگيرند و اين كار به وسيلۀ دو نفر انجام مىشود. گاه هدف از اعزام نيروهاى اطّلاعاتى، پيكار يا ترور است و اين مقصود به وسيلۀ سه نفر يا بيشتر حاصل مىگردد. از اين رو، تصميمگيرى دراينباره با فرماندهان اسلامى است كه مىتوانند به صلاحديد خودشان عمل كنند. [2]همان طور كه رسول خدا (ص) در قتل كعب بن اشرف [3]و ابن ابوالحقيق [4]رفتار كرد.
اطّلاعات شناسايى از ضرورىترين كارهاى سپاه مهاجم به هنگام فرود آمدن در سرزمين دشمن است؛ از اين رو بايد برخى از نيروهاى اطّلاعاتىاش را جلوتر بفرستد تا
[1] -شناسايى به مجموعۀ تدابيرى كه براى گردآورى اخبار دقيق تحرّكات دشمن وكشف مواضع مقدّم و مؤخّر او اتخاذ مىشود، اطلاق مىگردد. ميزان دقت و صحت اين اطّلاعات به فرماندهى كمك مىكند كه با اتّخاذ تصميمهاى دقيق، نيروهاى خودى را از خطر حملۀ ناگهانى حفظ كند. (ر. ك: هيثم الايوبى و دوستانش، الموسوعة العسكريه، ج 1، ص 70-71.)
[2]- ابو بكر احمد بن حسن البيهقى (وفات:458 ه) ، السنن الكبرى، دارالفكر، بيروت، ج 7، ص 70؛ محمدرضا، محمد (ص) ، ص 232.
[3] -كعب بن أشرف (وفات 3 ه/625 م) : شاعر جاهلى از قبيلۀ طى، مادرش از يهود بنى نضير بود. پس از جنگ بدر، قريش را بر ضد مسلمانان تحريك مىكرد، سپس از مكه به مدينه بازگشت و به زنان مسلمان دشنام داد. آنگاه چند تن از مسلمانان براى كشتن او همپيمان شدند و محمد بن مَسْلَمه او را كشت. (ر. ك: المنجد فى اللغة و الاعلام، دارالمشرق، نشر المكتبة الشرقى، المنجد فى اللغة، چاپ دوازدهم؛ المنجد فى الاعلام، چاپ دوم، بيروت، المنجد فى الاعلام، ص 590.)
[4] -عبداللّه بن ابو الحقيق و لقبش ابو رافع بود. پس از آنكه قبيلۀ اوس، كعب بن اشرف را به خاطر دشمنى با پيامبر كشت، قبيلۀ خزرج گفت: به خدا با اين كار هرگز در فضايل از ما پيشى نخواهند گرفت. پس، پنج نفر از خزرج از بنى سلمه رفتند و عبدالله را كشتند.