درس نهم: اصول تعليم و تربيت (3)

اصل آزادى، اختيار و مسؤول بودن انسان‌

هر موجودى اعم از گياه، حيوان و انسان، براى ادامه حيات نياز مبرم به «آزادى» دارد كه اگر تأمين نشود، زندگى او مختل مى‌گردد. روشن است كه آزادى گياه متناسب با ساختمان وجودى آن است، حيوان نيز آزادى در خور خود را مى‌طلبد و انسان هم طالب آزادى شايسته و مناسب با رشد روحى و جسمى خويش است.

ريشه آزادى انسان «اراده» است كه در وجودش نهاده شده و او را به انجام كار وامى‌دارد. اراده، حالتى نفسانى است كه اگر زايل گردد، حس و شعور آدمى نيز از بين مى‌رود و چنين چيزى، زوال انسانيت را نتيجه مى‌دهد.[1]

پس بايدگفت؛ آزادى با سرشت انسان عجين شده و همراه او تولّد مى‌يابد. اگر آزادى را از انسان سلب كنند، در واقع انسانيت را از او گرفته‌اند، شاهد اين گفتار سخن امام على 7 است كه فرمود:

«لاتَكُنْ عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اللَّهُ حُرّاً»[2]

برده ديگران نشو كه خدا آزادت آفريده است.

مفهوم آزادى‌

آزادى در لغت به معناى حريّت، اختيار و قدرت عمل آمده، ضدّ آن، بندگى، رقيّت،

[1] - الميزان، ج 4، ص 116.

[2] - نهج البلاغه، فيض الاسلام، نامه 31.