درس ششم: اهداف تعليم و تربيت (2)

2- شناخت انسان‌

دومين هدف كلّى تعليم و تربيت اسلامى، شناخت انسان است كه به دلايل متعددى از اهميتى ويژه برخوردار است. در نظام آموزش و پرورش اسلامى، سعى بر اين است كه «يادگيرنده» خود را بشناسد، از مبدأ و مقصد خويش، آگاهى يابد، خير را از شرّ، سره را از ناسره و راه را از چاه بازشناسد، منافع و زيان خود را تشخيص دهد، دوستان و دشمنان را شناسايى كند و ... تا به سعادت و بهروزى دو سرا نايل آيد. بجاست كه در اين فرصت، ديدگاه اسلام را نسبت به انسان بطور فشرده بيان كنيم:

انسان از ديدگاه اسلام‌

«از نظر قرآن، انسان موجودى است برگزيده از طرف خداوند، خليفه و جانشين او در زمين، نيمه ملكوتى و نيمه مادّى، داراى فطرتى خداآشنا، آزاد، مستقلّ، امانتدار خدا و مسؤول خويشتن و جهان، مسلط برطبيعت و زمين وآسمان، ملهم به خير و شر، وجودش از ضعف و ناتوانى آغاز مى‌شود و به سوى قوّت و كمال سير مى‌كند و بالا مى‌رود، امّا جز در بارگاه الهى و جز با ياد او آرام نمى‌گيرد. ظرفيت علمى و عملى‌اش نامحدود است.

از شرافت و كرامتى ذاتى برخوردار است، احياناً انگيزه‌هايش هيچ گونه رنگ مادّى و طبيعى ندارد، حق بهره‌گيرى مشروع از نعمتهاى خدا به او داده شده است، ولى در برابر خداى خودش وظيفه دار است.»[1]

آگاهى انسان ازخويشتن خويش و اينكه:

[1] - انسان در قرآن، شهيد مطهرى( ره)، ص 13، صدرا.