درس دوّم: تعليم و تربيت (2)

تفاوت تعليم با تربيت‌

تعليم و تربيت از جهات گوناگونى با يكديگر تفاوت دارند:

1- دامنه و قلمرو: قلمرو تربيت گسترده است و همه جانداران را دربرمى‌گيرد، اما قلمرو تعليم، جاندارانى هستند كه داراى درك و شعور مى‌باشند. به عنوان مثال، كسى كه زمينه‌هاى لازم را فراهم مى‌كند، تا گُلى را پرورش داده و به ثمر رساند، به اين كار او تربيت گفته مى‌شود، نه تعليم.

چون در ميان جانداران، تنها انسان است، كه داراى درك و شعور واقعى است. از اين رو، قرآن كريم واژه تعليم و تعلّم را در مورد انسان به كار برده است.

درآيه‌اى، بااشاره به مقام‌تعليم و معلم‌بودن پيامبر صلى‌اللّه‌عليه‌وآله براى‌امت، مى‌فرمايد:

«... وَ يُعَلِّمُكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ»[1]

و به شما مى‌آموزد، آنچه را كه نمى‌دانستيد.

2- اهداف: تربيت داراى اهداف گسترده‌اى است، زيرا به تمامى جنبه‌هاى جسمى و روحى انسان توجه دارد، و در پى آن است كه استعدادهاى گوناگون او را بارور سازد.

امام خمينى (قدس سره) در اين باره مى‌فرمايد:

«از اول در سرشت انسان هست، كه اين انسان از عالم طبيعت سير مى‌كند، تا برسد، به آنجايى كه وهم ماها نمى‌تواند برسد، و همه اينها محتاج به تربيت است».[2]

[1] - بقره( 2)، آيه 151.

[2] - صحيفه نور، ج 2، ص 231.