درس شانزدهم: عوامل مؤثر در تربيت (3)

محيط

دومين عامل مؤثر در تربيت محيط است كه در اين درس به اختصار به تعريف، اهميت و انواع آن مى‌پردازيم.

الف- تعريف محيط

«محيط به همه اوضاع و شرايط و عوامل خارجى گفته مى‌شود كه در رشد و تكامل يا رفتار موجود زنده تأثير (مستقيم يا غيرمستقيم) مى‌گذارد.»[1]

بنابراين تعريف، محيط، تنها شامل عوامل ظاهرى نمى‌شود، بلكه كليه عوامل و شرايطى را كه از هنگام انعقاد نطفه تا آخرين لحظه حيات، انسان را احاطه كرده است، دربرمى‌گيرد. از اين جهت، اوضاع جغرافيايى، شرايط حاكم بر خانواده و مدرسه، وسايل ارتباط جمعى، جوّ دوستى و رفاقت و ... همه از امورى است كه رفتار انسان را تحت تأثير قرار مى‌دهد. از اين رو، مى‌بينيم رفتار يك فرد، در سرما و گرما، خانه و مدرسه، در ميان دوستان و بيگانگان، تنها و در جمع، تفاوت دارد.

ب- اهميّت محيط

تأثير عامل محيط، در تربيت، يكى از مسايلى است كه اكنون نظريه دانشمندان و مربّيان تربيتى را به خود جلب كرده، بگونه‌اى كه آن را يكى از مؤثرترين عوامل تربيت مى‌دانند.

نقش اين عامل بگونه‌اى است كه انسان، بخصوص كودك، بدون درك يا خواست‌

[1] - روان شناسى رشد، ص 70.