اسم الکتاب : معارف قرآن (ج4) المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 17
بىپايگى شرك و فساد حكومت پى برده و به خدا ايمان آوردند و براى نجات دين و ايمان خود از شهر فرار كرده و به غارى پناه بردند، خداوند آنها را در خوابى سنگين فرو برد و بعد از سالهاى طولانى بيدارشان كرد تا نشانهاى براى راستى قيامت باشد. گفتنى است كه بعضى، اصحاب كهف و اصحاب رقيم را دو گروه پنداشتهاند و بعضى روايات نيز بيانگر آن است كه گروهى ديگر اصحاب رقيم خوانده شدهاند، ولى ظاهر و سياق آيات مخالف آنهاست، زيرا در ابتداى اين داستان نام «اصحاب كهف و رقيم» را آورده و فقط داستان اصحاب كهف را بيان كرده است و اگر اصحاب رقيم غير از اصحاب كهف بودند، بلاغت قرآن اقتضا مىكرد كه داستان آنان را نيز بيان كند. «1» ايمان و جوانمردى در اين داستان از اصحاب كهف با عنوان «فتيه» ياد شده است. واژه «فتيه» جمع «فتى» و به معناى جوان نوخاسته و شاداب است. «2» ولى گاهى به افراد صاحب سن و سال كه روحى جوان و شاداب دارند نيز گفته مىشود. اين واژه، بطور معمول و به سبب صفات جوانمردى مانند شهامت، مقاومت، گذشت و تسليم شدن در برابر حق، با نوعى مدح همراه است» و به خاطر همين ويژگيهاى ياد شده، به اصحاب كهف- با اينكه افرادى كهنسال بودند- جوانمردان گفته شده است. در اين باره، امام صادق (ع) به يكى از يارانش فرمود: «اما عَلِمْتَ انَّ اصْحابَ الْكَهْفِ كانُوا كُلُّهُمْ كُهُولًا فَسَمَّاهُمُ اللَّهُ فِتْيَةً بِايمانِهِمْ» «4» آيا نمىدانى كه اصحاب كهف همگى مردانى كهنسال بودند، ولى خداوند آنان را به دليل ايمانشان جوانمرد ناميد؟ ناگفته نماند كه در آيات مزبور نام، نسب، شغل، مقام و موقعيت اين افراد ذكر نشده تا به ما نشان دهد كه آنچه از نگاه قرآن ارزش دارد، ايمان، جوانمردى، شهامت، شجاعت و ديگر صفات خوب است، نه اعتبارات دنيوى؛ و همچنين اين مقام معنوى در انحصار هيچ طبقه و گروهى نيست.
اسم الکتاب : معارف قرآن (ج4) المؤلف : جمعی از نویسندگان الجزء : 1 صفحة : 17